Yurt genelinde sağanak yağışlar tesirini gösteriyor….
Birçok noktada yağışlar artarken bir öbür yandan da sel baskınları meydana geliyor.
Yağışların tesiri altına aldığı kentlerden biri de Konya oldu.
Son günlerde Konya ve etrafında tesirli olan yağmur yağışı çiftçilerin yüzünü güldürmeye devam ediyor.
Yoğun yağışlarla bir arada birtakım yerleşim yerlerinde ve yerlerde sel ve su taşkınları meydana geldi.
Sular yer yarığından kayboldu
Geçtiğimiz günlerde Karapınar ilçesi İslik Mahallesi’nde ise kum ocağı içinde sel suları, yer yarığı içerisine aktı.
Vatandaşların cep telefonu ile görüntülediği o anlarda, kum ocağının çeşitli istikametlerinden akan suların yer yarığında kaybolduğu görüldü.
“Yağışlar hakikaten olağanların çok üzerinde gerçekleşti”
Kuraklıktan, kuraklığa bağlı sıkışma ve yer altındaki yapılardan kaynaklı olarak yüzey yarıklarının meydana geldiğinin altını çizen Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, şunları söyledi:
Konya Kapalı Havzası dışardan rastgele bir akarsuyla beslenmeyen, yalnızca yağışlarla dengelenen bir su bilançosuna sahip. Bu yıl bilhassa Mayıs, Haziran ayı içerisindeki yağışlar hakikaten olağanların çok çok üzerinde gerçekleşti.
Bu süreçte de toprak, çok yağışlardan ötürü ani bir formda yüzey akışına dönmekte ve birtakım yerlerde de sel, taşkın halinde kendisini gösteriyor. İslik Yaylası bölgesi Karapınar’ın güneyinde, Hotamış’ın doğusunda bir bölge.
Burada da geçmiş yıllarda kuraklık, çok su kullanımı nedeniyle çeşitli çaplarda obruklar ve yüzey yarıkları meydana gelmişti. Şu anda suyun ağır bir biçimde yer altına gittiği düdenlerin olduğu bölge çabucak İslik bölgesinin doğusundaki kum ocaklarının olduğu bölge.
Bu bölge de havza kenarlarında meydana gelen kuraklıktan ötürü, sıkışma ve yer altındaki yapılardan kaynaklı olarak yüzey çatlakları, yüzey yarıkları meydana gelmişti. Şu anda oradaki çıplak doruklardan meydana gelen yüzey akışı, buradaki düdenlerden yer altına karışıyor.
Yani karstik sistem aslında yüzey ve yar altı kontaklı büyük bir sistem. Yer altına giden sular da olağan ki bu karstik sistem içerisinde daha kuzeye yanlışsız hareket ediyor.
“Uzun yıllar devam eden kuraklık ve çok yer altı suyu kullanımının bir neticesi”
Yoğun yağışların birtakım sıkıntıları da beraberinde getirdiğini tabir eden Prof. Dr. Fetullah Arık, şu tabirleri kullandı:
Bütün bölge içerisinde son yıllarda kuraklığın da tesiriyle birlikte çok sayıda obruk yapısı ve yer yarığı oluşmaya başladı. Kuraklık natürel geçmişten günümüze devam eden bir olgu.
Hemen bugünlerde kuraklık ve çölleşmeyle gayret ile ilgili adımlar da atılıyor. Gördüğümüz üzere bu havza içerisinde yağışların azlığı önemli bir sorun ancak fazla olması da bir sorun.
Yani istikrarlı olması gerekiyor. Bu bölge içerisinde metrekareye 400 ile 450 kilogram aslında kâfi bir yağış olarak görünüyor. Zira havza içerisinde bilhassa genç sedimanlar içerisinde ağır killi, su ile karşılaştığı vakit çözülebilecek materyal mevcut.
Burada daha evvel var olan yer yarıkların içerisinde ince taneli gerecin yüzey akışı ile yer altına hareket etmesi ve oluşan boşluktan da kalan suyun boşalması formunda bir durum izliyoruz İslik bölgesinde.
Bu bölge içerisindeki yer yarıkları yalnızca İslik yöresinde sonlu değil, Karapınar’ın birçok yerinde, geçtiğimiz yıllarda Emirgazi’de yeniden yaşamıştık. Çabucak Konya’nın etrafındaki dağlık alanların sonlarındaki bölge Üst Pınarbaşı, Aşağı Pınarbaşı, Aslım Sanayi Bölgesinde de mevcut.
Tabii, havzanın kuzeyinde Yunak, Çeltik, Akşehir bu bölgelerde de yer yarıklarının hayli yaygın olduğunu görüyoruz. Bu aslında bugün meydana gelmiş olan bir olay değil. Uzun yıllar devam eden kuraklık ve çok yer altı suyu kullanımının bir sonucu.
“Yüzey yarıkları aslında kuraklığın ve kuraklığa bağlı sıkışmanın en değerli göstergelerinden bir tanesi”
İslik yöresinde meydana gelen yarıklardan suyun yer altına hareketi olduğunu anlatan Prof. Dr. Arık, şunları dedi:
Son yıllarda yapılan araştırmaların büyük bir çoğunluğu, aslında yer altındaki karstik sistemin gelişmesinin en kıymetli nedenlerinden birisinin yer altı su düzeyindeki hareketlenmeler yani yükselme ve alçalmalar olduğunu belirtiyor. Gerçekten bölgemizde de bunun tezahürünü görüyoruz.
Bilhassa Konya Kapalı Havzası içerisinde yağışın da azlığı nedeniyle, kış mevsimlerinin bir ölçü su yükselimi gerçekleşse de sulama devriyle birlikte yer altı su düzeyinde düşümler meydana geliyor ve böylelikle su düzeyindeki oynamalar, çözülebilir nitelikteki karbonatı daha çok çözüyor ve yer altındaki karstik sistem genişliyor.
Böylece üstteki örtü katmanı dayanmadığı yerde de obruklar meydana geliyor. Kimi yerde de yer altındaki yapılara bağlı olarak, biraz daha yüksek alanlarda alüvyal örtüsünün inceldiği yerlerde yüzey yarıkları meydana gelebiliyor.
Bu meydana gelen yüzey yarıkları aslında kuraklığın ve kuraklığa bağlı sıkışmanın en kıymetli göstergelerinden bir tanesi. İslik yöresinde yaşanan olay da meydana gelen yarıklardan suyun yer altına hareketi olarak özetleyebiliriz.
“Vatandaşlar direkt izlemek için oraya gitmeseler güzel olur”
Bölgede bulunan vatandaşlara ikazlarda bulunan Arık, kelamlarına şöyle devam etti:
Vatandaşlar direkt izlemek için oraya gitmeseler yeterli olur. Zira yer altında boşluğun boyutları net olarak bilinmiyor.
Bölge içerisindeki çok yer altı sularının kullanımı, su düzeyindeki oynamaları belirlediği için bütün hem doğal jeolojik etkenler hem de antropojenik etkenlerle burada hem obruk oluşumu hem de yarıkların oluşumu devam ediyor.
Şu anki suyun kaçtığı noktayla ilgili düdenle ilgili söylememiz gereken durum ise, vatandaşlarımız uzaktan izleyebilirler ancak çok yakınına yaklaşmasınlar zira su hareketi ile yer altında oradaki ince taneli gerecin hareketlenmesi artacaktır, tahminen yeni göçükler meydana gelebilecektir.
O nedenle mümkün olduğunca yaklaşmamalarını tavsiye ediyorum.