Türkiye’nin acı gerçeği olan zelzeleler sebebiyle birçok canımızı kaybettik.
Bunların önüne geçebilmek için afet ve acil durum öncesi yapılacaklara dair türk şirketi tarafından başarılı bir proje meydana getirildi.
Yapay zeka ile afetlere hazırlık
ASELSAN iştiraki BİTES Savunma, Havacılık ve Uzay Teknolojileri, kamu ve özel kuruluşlarda vazifeli üst seviye yetkililerin sarsıntı ve acil durum idare senaryolarını verimli formda hazırlayabilmesine, prosedürleri prova edebilmesine ve acil durum planlamalarını doğrulayabilmesine imkan sağlayan bir simülasyon altyapısı oluşturdu.
Uygulama, afet ve beklenmedik durum senaryoları için tasarlanan plan ve müdahalelerin etraf, altyapı, nüfus, ve senaryoya dahil olan tüm aktörler üzerindeki tesirlerini göstererek, karmaşık ve çok kurumlu senaryoların gerçekçi biçimde temsil edilmesine imkan veriyor.
Yapay zeka altyapısı sayesinde sanal senaryo üniteleri, gerçek üniteler doğrultusunda modellenmiş operasyonel buyruklar ile kolay kolay denetim edilebiliyor.
Simülasyon içeriği, senaryoya dahil edilen her kurumun özelliklerini tüm istikametleri ile temsil edecek formda kolaylıkla genişletilebiliyor ve özelleştirilebiliyor. Araç, işçi, ekipman, materyal, prosedür ve davranışlar her muhtaçlığa nazaran uyarlanabiliyor.
Deprem ve Acil Durum Simülasyon Uygulaması ile büyük ölçekli afet ve felaketlere müdahale edecek kriz ünitelerinin çeşitli senaryoları deneyimleyebilmesine ve bu senaryolara yönelik gerekli hazırlığı yapabilmesine katkı sağlanacak. Bu sayede mümkün bir zelzelede gereksinim duyulan grupların en süratli biçimde hasarlı bölgelere gitmesi, üst seviye uyumla depremzedelere müdahale etmesi, süratli ve faal çalışmayla kayıpların en aza indirilmesi hedefleniyor.
Yüzlerce kullanıcıyla farklı koşullarda afet eğitimi
BİTES Genel Müdürü Uğur Coşkun, simülasyon alanındaki 20 yıllık birikimle savunma endüstrisine yönelik “ciddi oyun”, “savaş senaryo ve planlaması” teknolojileri oluşturduklarını ve metaverse teknolojilerindeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.
Tüm bu birikimi afet senaryolarına yönelik pratiklerin yapılabilmesi için dönüştürdüklerini belirten Coşkun, ortaya afet öncesinde senaryoların tekraren oynatılabildiği, metaverse altyapılarının kullanıldığı, yüzlerce kullanıcının birebir anda bu senaryoları deneyimleyebildiği bir altyapı çıktığını söz etti.
“Afet öncesi planlamaların ve senaryoların yapılabileceği bir altyapı”
Coşkun, şunları kaydetti:
“Afette oluşacak durumlar ve bunlara müdahale edecek takımların hakikat planlanması, sevkiyatı, lojistik planlamaları, bunların alanda hangi yolları kullanacağı, nasıl intikal edeceği, takımların birlikte nasıl çalışacağı, memleketler arası dayanak ve yardım gruplarının nasıl organize edileceğine kadar bütün senaryoların içerisinde koşulabileceği bir altyapı. Farklı saatlerde, hava kaidelerinde ve afetlerin büyüklükleri değiştirilerek antrenmanlar yapılabilecek.”
“Göreve hazır durumdayız”
Coşkun, uygulama sayesinde çeşitli kurumlarca hazırlanan afet planlarının yapay zekayla doğrulamasının, planların farklı ve değişik ölçekteki versiyonlarının geliştirilmesinin de mümkün olacağını söyledi.
Uygulamanın afet öncesi hazırlık için değerli bir araç olduğunu vurgulayan Coşkun, şöyle konuştu:
“Bu altyapıyla birlikte beşerler kendi vilayetlerinden, merkezi bir noktaya taşınmadan bu senaryonun içine girerek pratik yapabilecekler. Vazifelerini harita üzerinde, zamanlamaya uygun olarak icra ederek hem planın doğrulaması yapılacak hem de şahıslar bu formda tam olarak kimlerle, nasıl çalışacaklarını, birbirleriyle nasıl bağlantı kuracaklarını, hangi yolları kullanacaklarını ve farklı durumlarda nasıl karar vermemeleri gerektiğini bu senaryolar koşulurken deneyimleyip öğrenecekler. Davranış modelleme araçları ve yapay zeka ögelerini da gerçeğe en yakın biçimde kurguluyoruz. Yıllardır askeri alanda kullandığımız teknolojiler. Askeri alandaki tecrübe ve tecrübeyi sivil alana aktardığımız değerli bir planlama ve antrenman uygulaması ortaya çıkmış oldu.”
Uğur Coşkun, uygulamanın hazırlık düzeyine ait soruya, “Göreve hazır durumdayız. Her türlü felaketle ilgili senaryoyu farklı yapıların birlikte çalışabilirliği açısından ortaya koyabiliriz. Aşikâr senaryoları elimizden geldiğince denemeye çalıştık. Misyon verildiği ve gereksinim duyulduğu durumda süratli biçimde tahlil üretebilecek altyapı, deneyim ve insan kaynağına sahibiz.” dedi.
Olası İstanbul sarsıntısı senaryosu
BİTES Oyun Teknolojileri ve Uygulama Yazılımları Küme Önderi Çağatay Çelik de bir senaryo çerçevesinde uygulamada neler yapılabildiğine ait bilgiler verdi.
Belirlenen senaryo kapsamında Türkiye’nin her yerinden kullanıcıların erişim sağlayarak kendilerine atanan vazifeleri yerine getirebildiğini anlatan Çelik, şunları kaydetti:
“Öncelikle bir sarsıntı yaratılıyor. Bu zelzele hangi bölge ya da bölgeleri etkileyecekse haritada belirleyebiliyorsunuz. Zelzelenin muhtemel tesirlerini görebilmek için helikopter ve İHA’ları bölgeye gönderebiliyoruz. Alınan imgelerle sarsıntının muhtemel tesirlerini merkeze iletiyoruz. Zelzelede etkilenen yollar belirleniyor. Yolların açılabilmesi ve ilgili grupların süratlice bölgeye ulaşabilmesini sağlamak için Karayolları üzere üniteleri yönlendirip yollar ulaşıma açılıyor. Akabinde arama-kurtarma, sıhhat takımlarını yönlendiriyoruz. Sonrasında kalabalıkları inançlı bir bölgeye taşıyoruz. Bu senaryoyu İstanbul’da koşturduğumuz üzere Türkiye’nin rastgele bir yerinde ya da dünya genelinde koşturabiliriz. Senaryo ve takımları belirleme yanında gerçek ortamda yapamayacağınız, senaryoyu tekraren oynatma, yanılgıları görme mümkün oluyor. Böylelikle mümkün sarsıntıya grupları en hazır hale getirmeyi amaçlıyoruz.”