Prof. Dr. Işın Çelebi: Çözüm, ekonomide üretim verimliliği

Asgari fiyatın açıklanmasının akabinde gelen yüzde 15’lik Merkez Bankası faiz kararı sonrasında iktisadın tarafı ve piyasaların vereceği yansılar merak konusu olmuştu.

Açıklamalarında iktisatta kademeli geçisin ehemmiyetini vurgulayan Eski İktisat Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, bütçe açığı ve dövizin, Türkiye’nin çabucak çözmesi gereken 2 temel sorun olduğunu vurguladı.

Öncelikle dikkat edilmesi gereken bahsin bütçe açığındaki büyüme olduğunu Çelebi, şu açıklamayı yaptı.

GSYH – Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki hissesi yüzde beşler seviyesine geliyor. EYT ve sarsıntının tesiriyle yüzde on üzere bir bütçe açığı oluştu. Yeni bir bütçe yapma muhtaçlığı var. Bunu da beraberinde çözmek lazım. Faiz ödemeleri bunun için de bütçenin istikrarı için çok değerli.

“Türkiye’nin kesinlikle ödemesi gereken dış borcu, 203 milyar dolar”

Çözülmesi gereken ikinci kıymetli sorunun döviz olduğunu hatırlatan Çelebi, döviz arzındaki derde işaret ederek, “İlk beş aydaki süreçler kıymetli. Türkiye’nin kesinlikle ödemesi gereken dış borcu, 203 milyar dolar. Bunu da dikkate alarak programı ona nazaran yönetmek gerekiyor.” uyarılarında bulundu.

“Kur Muhafazalı Mevduatla dövize olan talep düşürülmeye çalışıldı”

Kur Muhafazalı Mevduatın tasfiyesine ait görüşlerini de paylaşan Çelebi, bu biçimde bir nevi döviz kurunu sabitleşmeyi sağlayarak, vatandaşın elindeki tasarrufların, kur muhafazalı mevduata dönüştürülerek, dövize olan talebin düşürülmeye çalışıldığını şöyle tabir etti:

Kur Muhafazalı Mevduatın yaklaşık 130 milyar TL üzere bir faiz yükü var. Bunun yarısını Hazine, yarısını Merkez Bankası ödüyor. Bu da piyasaları etkileyen bir durum.”

“Kur Muhafazalı Mevduatta, 2 trilyon TL’lik hacim oluştu”

2 trilyon TL’ye yakın bir kur muhafazalı mevduat hacmi oluştuğunu hatırlatan Çelebi’nin bu mevzuda değerlendirmesi ile şöyle:

Bunu birkaç yıla yayarak kademeli olarak aşağıya indirmek lazım. Bu faiz yükü çok büyük, 130 milyar TL üzere bir ödeme var. Onun için biraz yeni iktisat idaresine, Sayın Mehmet Şimşek’e ve arkadaşlarına 3 yıllık mühlet tanımak lazım.

Prof. Dr. Işın Çelebi

Asgari fiyat, memur ve emekli maaşları ekonomiyi nasıl tesirler?

Asgari fiyat, memur ve emekli maaşlarındaki artışların iktisada tesirlerini de pahalandıran ve tahlil tekliflerini lisana getiren Işın Çelebi, şu sözleri kullandı:

Birincisi minimum fiyat yüzde 34 arttı, 11 bin 402 TL’ye geldi. Patrona 500 liralık bir teşvik ya da dayanak kararı çıktı. Bir vergi muafiyeti de var burada. Emekli maaşlarını da minimum fiyat seviyesine çıkarmak gereği var. Bu yapı para arzını ve talebi arttırıyor. Bu talebi değerli bir ölçüde dengelemek lazım. Bu enflasyonist bir tesir oluşturur. Bir yandan enflasyon ve fiyatlar artıyor, hayat pahalılığı artıyor. Lakin bir yandan da talebi arttıracak formda para arzını arttırıyoruz.

“Çözüm, iktisatta üretim verimliliği”

Bu sarmaldan çıkış yolunun mal üretimini ve iktisattaki üretim verimliliğini arttırmaktan geçtiğini söyleyen Çelebi, bunun yanı sıra ve paralelinde bir verimlilik programı hazırlamanın gerekliliğini vurguladı. Para arzının arttırılırken, kesinlikle üretimi, mal arzının da artırılmasını önerdi.

İhracatın çok değerli bir problem olduğuna işaret eden Çelebi, kelamlarını şöyle tamamladı:

İhracatı arttırmak kaide. Şu anda ihracatın ithalatı karşılama oranı maalesef yüzde 60’lar seviyesinde. Bunu yüzde 80’lerin üstüne çıkarmak, yüzde 90’lara çıkarmak lazım. Bunun da yolu kuru arttırmak. Döviz kurunu ihracatı besleyecek biçimde arttırmaktan öte, Eximbank kaynaklarını kesinlikle arttırıp, ihracatçının kredi talebini karşılamak lazım.

kaynak