Yorucu bir günün akabinde otobüste, ağzındaki sakızı çıtlata çıtlata çiğneyen bayan ya da arkadaşlarınızla vakit geçirmek için gittiğiniz kafede, yan masadan gelen kahve höpürdetme sesi sizi zahmetten çıkarıyor mu? Keyifli geçeceğini düşündüğünüz bir …
Yorucu bir günün akabinde otobüste, ağzındaki sakızı çıtlata çıtlata çiğneyen bayan ya da arkadaşlarınızla vakit geçirmek için gittiğiniz kafede, yan masadan gelen kahve höpürdetme sesi sizi zahmetten çıkarıyor mu? Keyifli geçeceğini düşündüğünüz bir akşam yemeğinde, buluştuğunuz kişinin yemek yerken çatal, kaşık sesi çıkarması bir de üzerine ağız şapırdatması sizi çıldırtıyor mu? Cevabınız evet ise bunun psikoloji literatüründe bir ismi var: ‘Mizofoni’. Etrafımızda kendi irademiz dışında yaşanan yahut bizimle hiçbir ilgisi bulunmayan hareketlerin psikolojimizi tesir alanına dahil olabilme durumu.
Diş gıcırdatma, çiğneme ve kalem kapağı açıp kapatma üzere sesler bir vakitten sonra herkes için rahatsız edici olabilir. Mizofoni olan bireylerde ise bu sesler yalnızca rahatsız edici olmamakla birlikte dayanılmaz bir hal alır. Mizofoni sözü latince “bazı seslerden nefret edilmesi” manasına gelir. Seçici ses hassasiyeti sendromu olarak da söz edilen bu durum aslında beyindeki özel bir yapısal anormallikten kaynaklanan ruhsal ve fizyolojik semptomlar gelişmesi ile meydana gelir. Bu rahatsızlığa sahip bireylerde birtakım spesifik seslere karşı hassasiyet sonucu savaş ya da kaç refleksi aktive olarak bireylerin günlük yaşantısını hayli zorlayıcı bir seyir izleyebilir. Dert, öfke ve panik üzere hisler bu sesler nedeniyle tetiklenebilecek hisler ortasında yer alır.
Mizofoni rahatsızlığından yakınan birey, gün içerisinde sıklıkla duyulan sakız çiğneme, nefes alma, tırnak kesme, ağız şapırdatma, horlama, ıslık, öksürük, esneme, hatta diş fırçalama üzere seslerden rahatsız olur.
Bazı bireyler, ayak ve beden hareketleri üzere göz ucuyla gözlemlenebilir görsel ikazlardan da etkilenir.
Bu hastalık ilerlediği durumda günlük hayatın rutinini olumsuz tesirler.
İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, mizofoni hastası insanların beyinlerinde sesin işlendiği kısımla ağız ve boğaz kas hareketlerinden sorumlu olan premotor korteks alanın ortasında daha güçlü bağ olduğunu gösterdi.
Beyin görüntülenmesi yapılarak mizofoni rahatsızlığı bulunan şahıslara kelam konusu tetikleyici sesler dinletildi. Bu esnada beyinlerinin ağız ve boğaz hareketlerinden sorumlu kısmın, denetim kümesindeki bireylere kıyasla çok aktive olduğu görüldü.
Mizofoni belirtileri neler?
- Mizofoni hastalığı olan şahısların duyusal ve fizikî hassasiyeti yüksektir.
- İğrenme dürtüsünü daha sık hissederler.
- Fiziksel yahut kelamlı olarak saldırma isteği da dahil olmak üzere öfke yahut saldırganlık hisleri güçlü olur.
- Tetikleyici sesleri içerebilecek durumlarda sonluluk yahut huzursuzluk hali yaşarlar.
- Kapana kısılma yahut denetimi kaybetme hissi de dahil olmak üzere tasa yahut panik duygusu hissederler.
- Vücutta yahut göğüste sıkışma yahut basınç hisleri ağırlaşır.
- Artan kalp suratı, kan basıncı ve sıcaklık üzere belirtiler gösterirler.
- Diğer belirtileri ise şunlardır:
- Yutkunma, öksürük, sakız çiğneme, çekirdek çitleme, kağıt yırtılması gülme, saat alarmı üzere seslere karşı çok hassasiyet göstermek.
- Birinin ayaklarını sallaması, saç taraması üzere görsel durumlardan rahatsızlık duymak.
- Kulaklarını kapatmak yahut gürültüden uzak durmaya çalışmak.
- Sinirli, gergin, problemli yahut telaşlı hissetmek.
Mizofoni daha çok kimlerde görülür?
- Mizofoni belirtileri ekseriyetle birinci defa ergenlik öncesi yahut gençlik yıllarında ortaya çıkar.
- Mizofoni, daha çok bayanlarda görülüyor.
- Hastalığın sebebi bilinmiyor lakin hem nörolojik hem de ruhsal bir bozukluk olarak bedellendiriliyor.
- Mizofoni, ortalama olarak 9-12 yaşları ortasında başlıyor.
- Yapılan çalışmalar, beynin birtakım kısımlarında aktivitenin daha fazla olduğu gösteriyor.
- Obsesif kompülsif bozukluk, anksiyete bozukluğu ve tourette sendromunun mizofoni hastalarında sıklıkla bir arada görülen hastalıklar olduğu söyleniyor.
- Ayrıca kulak çınlaması olan bireylerde de mizofoni sık görülüyor.
Mizofoni tedavisi
Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından mizofoniyi tedavi etmek için onaylanan rastgele bir ilaç bulunmuyor.
Oregon Odyoloji Kliniği’nde odyolog olarak vazife yapan Dr. Marsha Johnson, yirmi yılı aşkın bir müddettir misofoni üzerine çalışıyor.
Doktor Johnson’a nazaran misofoni ile başa çıkarken kullanılabilecek en âlâ formül, semptomların yüzde 85’inden fazlasını ortadan kaldıran bir aygıt.
Bu aygıtı takıldığında sırf tabiat sesleri ve öteki sesler duyuluyor.
Bilişsel davranışçı terapi ve duyarsızlaştırma terapisi üzere terapi metotları tedavide başarılı olabilir. Bilişsel davranışçı terapi , istenmeyen fikir ve reaksiyonları ele almaya ve yine çerçevelendirmeye yardımcı olan bir terapi çeşidi. Bu cins bir terapi, tetikleyici seslerin neden olduğu hisler ve fizikî duyumları öğrenmeye dayanak olabilir.
Bir ruh sıhhati uzmanıyla yapılan terapi, mizofoninin sebepleri hakkında sonuçlar sunar. Terapi yoluyla, durumla başa çıkmak için tesirli stratejiler öğrenilebilir.
Mizofoni yüksek zeka belirtisi olabilir
Northwestern Üniversitesi’nden araştırmacılar, makul seslere çok hassas olan bireylerin daha sıra dışı düşünme tekniklerine sahip olabileceğini tespit etti.
Çalışmanın öncüsü Darya Zabelina, seslere karşı hissedilen çok hassaslığın, beynin ortalama bir beşerden daha fazla bilgi işlemesi ile yaratıcılığın artmasına yol açabileceğini tabir etti.
Zabelina teorisini, çalışma arkadaşları ile birlikte 2 farklı fikir testi gerçekleştirerek destekledi.
İlk testte, iştirakçiye bir dizi ‘bip’ sesi dinletildi ve beyin aktiviteleri kayıt altına alındı. Bu çalışmanın sonunda beyin çalışmasının arttığı gözlemlendi
https://www.karar.com/
https://www.florence.com.tr/