Rus casusu olduğuna inanılan balinanın İsveç kıyılarında tekrar ortaya çıkması casus hayvanları gündeme getirdi. Güvercinlerden, kedilere, yunuslardan, kuzgunlara kadar pek çok hayvan tarihin çeşitli devirlerinde casus olarak kullanıldı.
Geçtiğimiz günlerde İsveç kıyılarında ortaya çıkan beluga cinsi balina, casus olarak kullanılan hayvanları bir defa daha gündeme getirdi. Norveççe balina manasına gelen ‘hval’ ile Rusça isim olan Vladimir’in birleşiminden oluşan bir söz olan ‘Hvaldimir’ ismi verilen balina, İsveç’te görülmeden evvel birinci olarak 2019’da Norveç kıyılarında ortaya çıktı. Norveçli balıkçılarla temas kuran ve onlardan ayrılmak istemeyen balinanın başında kamera takılabilen bir koşum ekibi da vardı.
Koşum ekibinde “St. Petersburg üretimi” yazısını gören yetkililer bunun Ruslar tarafından eğitilmiş bir casus balina olabileceğinden şüphelendiler. Hvaldimir’in de insanlardan ayrılmak istememesi onun bir vakit beşerler tarafından eğitildiği kuşkularını artırıyordu. Hvaldimir balığın bol olduğu açık denizde yaşamak yerine, teknelerin kendisine ziyan verebileceği nüfusun kalabalık olduğu limanlarda geziyordu.
Tarihteki tek casus olduğundan şüphelenilen hayvan Hvaldimir değil elbette. Bugüne kadar güvercinden kediye, yunuslardan kuzguna kadar pek çok hayvan casus olarak kullanıldı. Bilinen en ünlü casus hayvanlar ise güvercinler. Tarih boyunca birçok defa güvercinler bâtın bildirilerin iletilmesinde kullanıldı. Dünya Savaşları’nda küçük fotoğraf makineleri takılan güvercinler düşman mevzilerini ve askerlerinin fotoğraflarını çekerek çok değerli bilgiler sağladılar. Tarihe geçen güvercinler de oldu elbette.
Bunlardan biri de Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız ordusunda misyonlu ‘Cher Ami’ isimli güvercin oldu. 14 Ocak 1918’de son misyonuna çıkan Cher Ami, elde ettiği bilgiler ile Alman kuvvetlerince çevrelenmiş 194 askerin hayatının kurtarılmasını sağladı. Lakin Cher Ami, misyonu sırasında aldığı yaralardan ötürü 13 Haziran 1919’da hayatını kaybetti. Savaştaki üstün hizmetlerinden ötürü Fransa’nın ünlü ‘Croix de la Guerre’ madalyası ile ödüllendirilen Cher Ami, vefatından sonra ise dolduruldu. Güvercinler casus olarak 1950’li yıllara kadar birçok ülke tarafından kullanıldı.
Bir öteki ünlü casuslar ise yunuslar. Hatta yakın vakitte Rusya’nın Ukrayna savaşında deniz altı arama ve bilgi toplama faaliyetleri için eğitimli yunusları da kullandığı ortaya çıktı. Yunusları kullanan bir tek Rusya değil elbette. ABD zımnî servisi CIA ve ABD donanması, yunusları 1960’lı yıllardan bu yana denizaltı ve deniz mayını aramak için eğitiyor. ABD donanmasının öncü yunus programının birinci eğitim yöneticisi Bob Bailey eğitilemeyecek bir hayvanın olmadığını söylüyor. Yunuslar hakkında ise “Bu hayvanların nerede sahiden faydalı olacağını çok süratli bir halde görebiliyordum” diyerek onlardan bir casus yetiştirdiklerini söylüyor.
DEVLET LİDERLERİNİ DİNLEYEN KEDİLER…
Casus olarak kullanılan bir öbür hayvan ise kedi. Kedilerin evcilleştirilme tarihi köpeklerden daha kısa olsa da Bailey kedilerin de muhakkak casus eğitilebileceklerini söylüyor. Örneğin ‘akustik kedi’ ismi verilen bir projede ABD bilinmeyen servisi tarafından kediler dinleme yapmak için kullanıldı. Bailey “Kediyi sesleri dinlemesi için şartlandırabileceğimizi bulduk. Bunu nasıl yaptığımız hakkında hiçbir fikrimiz yok. Fakat kedinin insanların seslerini giderek daha fazla dinlediğini ve öbür şeyleri daha az dinlediğini ortaya çıkardık” diyor.
CIA’nın anılarının yazıldığı Spycraft isimli bir kitapta ise dinleme aygıtı takılmış bir kedinin, bir Asya ülkesi önderini dinlemek için muvaffakiyetle kullanıldığı yazıyor. Toplantı odasına girip çıkan kedi, konuşmaları dikkatle dinleyerek kayıt edilmesini sağladı.
Bob Bailey kuzgunların da casus olarak çok düzgün iş çıkartabildiklerini söylüyor. Kuzgunların taşıma kabiliyetlerinin epey yüksek olduğuna değinen Bailey, “Bunlar yükleri, ağır paketleri, hatta evrak klasörlerini kaldırabilir” diyor. Kuzgunların düşmanın zımnî bilgilerini içeren evraklarını ele geçirmek için kullanılabileceğini kelamlarına ekliyor.
Kaynaklar: The Smithsonian Magazine, The Washington Post, The Times