Anayasa Mahkemesi (AYM), Uygar Kanun’da, “kadının evlilikten sonra bekarlık soy ismini lakin eşinin soyadının önünde kullanabilmesine” imkan veren kararını eşitliğe ters olması nedeniyle iptal etti.
İstanbul 8. Aile Mahkemesi, bir bayanın evlilik sonrası sırf kendi soyadını kullanabilmek için açtığı davada, Türk Uygar Kanunu’nun “kadının evlenmeden evvelki soyadını, lakin eşinin soy isminin önünde kullanabilmesini” düzenleyen kararın eşitliğe ters olduğu gerekçesiyle iptalini talep etti. İptal talebinin münasebetinde, erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkünken, birebir hakkın bayana tanınmamasının eşitlik prensibine ters olduğu da belirtildi.
Başvuruyu kıymetlendiren Yüksek Mahkeme ise Uygar Kanun’un 187. hususunda bulunan düzenlemeye ait kararı iptal etti. AYM kararında, Anayasa’ya nazaran bayan ve erkeğin eşit haklara sahip olduğu, ailenin de “eşler ortasında eşitliğe dayandığı” söz edilerek, “Erkek, evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra fakat kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait halde misal durumda olan eşler ortasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır” denildi.
Kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almasının ailenin ortak bir soyadına sahip olmasını mümkün kılan tek seçenek olmadığının da altı çizilen kararda “Bu bağlamda ortak soyadının eşlerin evlenmeden evvelki soyadlarının birleşiminden oluşacağının öngörülmesi de mümkündür. Evlenmeden evvelki soyadının, evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında bayan ve erkek ortasında kuralla öngörülen farklı muamelenin objektif ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik prensibini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.”
AYM’nin bu kararı uyarınca bayanların evlilik öncesindeki soy isimlerini tek başına kullanabilmeleri için dava açmasına gerek kalmayacak. İptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.