Bilim insanları 2025’te tepe yapması beklenen Güneş patlamalarının aslında bir yıl erken gelebileceği sonucuna vardı.
ABD’deki Ulusal Atmosfer Araştırmaları Merkezi’nden araştırmacılar, yıldızdaki faaliyetlerin “solar maksimum” ismi verilen zirve noktasına 6 ila 12 ay içinde ulaşacağını düşünüyor.
Solar azamî nedir?
Son devirde Güneş’teki patlamalar giderek ağırlaşıyor. Bu da Dünya’nın plazma akışlarına daha sık maruz kalması manasına geliyor.
Bilim insanları, yıldızdaki patlamaların gelecek periyotta daha da artacağını ve tepe noktasına ulaşacağını belirtiyor. Zira Güneş, şu anda hareketli bir evrede.
Güneş’ten 10 milyon kat daha parlak X-Ray kaynağı, fizik kurallarına meydan okuyor
Yıldız her 11 yılda bir, sakin yahut fırtınalı geçen bir döngüsünü tamamlıyor ve yenisini başlatıyor. Güneş’in 2019’da 25. döngüsüne girdiği biliniyor. Bu döngülerden sakin olanına, yani yıldızdaki patlamaların ve lekelerin asgarî düzeye indiği periyotlara “solar minimum” ismi veriliyor.
Güneş lekelerinin arttığı ve patlamaların da sıklaştığı evrelerse “solar maksimum” diye isimlendiriliyor.
Şimdiye dek Güneş’in yeni solar azamî evresine 2025’te ulaşacağı düşünülüyordu. Gökbilimciler 2025 civarında yıldızda şiddetli patlamaların meydana gelebileceğine dair uyarıyordu.
Zira bu patlamalar sonucu uzaya savrulan radyoaktif parçacıklar Dünya’ya ulaşıp gezegeni bir kalkan üzere saran manyetik alanla etkileşime girdiğinde “Güneş fırtınası” ismini alıyor.
Şiddetli Güneş fırtınaları navigasyon, GPS ve radyo irtibat sistemlerine ziyan vererek çalışmalarını engelleyebildiği üzere, yörüngedeki uyduları bozabiliyor ve astronotların hayatlarını tehlikeye atabiliyor.
Solar azamî, bir yıl erken gelebilir
Frontiers in Astronomy and Space Sciences isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan yeni araştırma ise solar maksimumun beklenenden bir yıl erken gelebileceğini ortaya koydu.
Bu da Güneş patlamalarının ve hasebiyle fırtınalarının 6 ila 12 ay içinde tepe yapabileceği manasına geliyor.
Araştırmacıların kestirimi, Güneş’teki “hale döngüsü sonlandırıcı” ismi verilen bir manyetik aktiviteye dayanıyor. Güneş’in aslında 22 yıl süren bir manyetik aktivite döngüsü var. Buna da hale döngüsü deniyor.
Araştırmanın başyazarı Dr. Scott McIntosh, “Özetle, bu ‘sonlandırıcı’ olay, manyetik halkaların vefat sancıları” tabirlerini kullandı.
Araştırmacılar, 2020 tarihli bir makalede, sonlandırıcı olayların Güneş döngülerine dair daha yeterli bir iddia yapabilmek için kıymetli olduğunu vurgulamıştı.
Güneş’teki bu tipten son olaysa Aralık 2021’de meydana geldi.
Yeni araştırmada takım, buradan hareketle solar azamî noktasının ne vakit meydana geleceğini hesaplamaya çalıştı.
Bulgular 6 ila 12 ay içinde Güneş aktivitesinin bu noktaya ulaşacağını gösterdi.
McIntosh, “Maksimum noktanın geliş vaktine 12-18 ay olarak bakıyorduk, artık muhtemelen 12 ayın altında olduğunu söylüyoruz” diye konuştu.
Beklenenden şiddetli olacağını öngörmüşlerdi
Güneş aktivitesini kestirim etmek kolay bir iş değil.
Bilim insanları Güneş fırtınalarına karşı tedbir alabilmek için bunların gelişini öngörme gayesiyle yıllardır çalışma yürütüyor.
Ancak iddialar sırf kısmi Güneş müşahedelerine dayanan modellerden ibaret.
Halihazırda yıldızdaki faaliyet, gökbilimcilerin fikir birliğine vardığı düzeyden çok daha yüksek. Bu da bilim insanlarının büyük kısmının Güneş’in son döngüsüne yönelik varsayımlarında yanıldığı manasına geliyor.
Öte yandan McIntosh ve takımı, döngünün çok daha hareketli geçeceğini hakikat kestirim etmeyi başarmıştı.