Yapay zekanın perde arkasındaki emek: Google çalışanları gerçekleri anlattı

The Guardian’ın haberine göre yapay zekâ her gün milyonlarca insanın hayatına dokunurken, bu teknolojilerin “zeki” görünmesini sağlayan görünmez bir işgücü bulunuyor: AI değerlendiricileri. Google’ın Gemini sohbet botu ve yapay zekâlı arama özetlerini güvenli hale getirmek için görev yapan bu çalışanlar, ağır baskı, düşük ücret ve şeffaf olmayan süreçlerden şikâyet ediyor.

YAPAY ZEKANIN GÖRÜNMEZ İŞÇİLERİ

2024’te Texaslı teknik yazar Rachael Sawyer, LinkedIn üzerinden gelen bir iş ilanıyla “yazı analisti” pozisyonuna başvurdu. Ancak ilk iş gününde beklentilerinin tersine içerik üretmek yerine yapay zekânın ürettiği metinleri ve görselleri değerlendirmekle görevlendirildi.

Başta toplantı notlarını ve sohbet özetlerini gözden geçirirken, kısa sürede şiddet ve cinsellik içeren içerikleri denetlemeye yönlendirildi. Sawyer, “Bana ne iş tanımında ne de işe girişte söylenmişti. Hiçbir onay formu da imzalamadım” diyerek yaşadığı şaşkınlığı anlatıyor. Yoğun tempoda her gün onlarca görevi 10 dakikada tamamlaması beklenen Sawyer, kaygı krizleri ve panik ataklarla mücadele ettiğini söylüyor.

Google bu işleri, Japon şirketi Hitachi’nin iştiraki GlobalLogic üzerinden yürütüyor. Şirketin ABD’de binlerce “genelist” ve “süper değerlendirici” çalıştırdığı biliniyor. Ücretler saatlik 16 ila 21 dolar arasında değişiyor; bu, Afrika veya Güney Amerika’daki veri etiketleyicilerden yüksek ama Google’ın mühendislerinden katbekat düşük.

BASKI VE BELİRSİZLİK

Çalışanların aktardığına göre iş süreçleri giderek hızlanıyor. Bir çalışan, Gemini’nin farklı sürümlerinde (1.0, 2.0, 2.5) görev yaptığını, ancak altı ay içinde bir yanıtı değerlendirmek için verilen sürenin 30 dakikadan 15 dakikaya düştüğünü söylüyor. Bu süre içinde 500 kelimelik bir metni okumak, doğrulamak ve raporlamak gerekiyor.

GÜVENLİKTEN HIZA: DEĞİŞEN ÖNCELİKLER

2024’te Google, AI Overviews özelliğini tanıttı. Ancak sistem, kullanıcıya pizzaya yapışmayan peynire “tutkal sürün” ya da “taş yiyin” gibi yanıtlar verdiğinde kamuoyunda alay konusu oldu. Çalışanlar bu duruma şaşırmadıklarını çünkü sistemin perde arkasında çok daha tuhaf çıktılar verdiklerini söylüyor.

Öte yandan, güvenlik kurallarında da esneme olduğu iddia ediliyor. Sawyer’a göre, daha önce ırkçı ifadelerin kesinlikle yasaklandığı sistemde 2025 itibarıyla kullanıcı küfrederse modelin de bunu tekrarlamasına izin verilmeye başlandı. Şiddet, cinsellik ve nefret söylemleri, “kullanıcıdan geldiği sürece” artık ihlal sayılmıyor.

İŞ GÜVENCESİZLİĞİ VE HAYAL KIRIKLIĞI

GlobalLogic’te 2025 yılı itibarıyla işten çıkarmalar başladı. Çalışan sayısı 2.000’den 1.500’e düştü. Çalışanların çoğu, artık Google’ın ürünlerini kullanmadığını, hatta ailelerini de uzak durmaları konusunda uyardığını söylüyor.