İnsan evrimi büyük değişim yaşıyor: Kültürel evrim genetik evrimi geride bıraktı

Maine Üniversitesi’nden bilim insanları, insan evriminde köklü bir değişimin yaşandığını öne sürdü. Onlara göre, genetik mirasın yerini kültürel sistemler alıyor; teknoloji, bilgi paylaşımı ve kurumlar artık hayatta kalma ve uyum sağlama mekanizmalarının merkezinde bulunuyor. Araştırmacılar, bu dönüşümün insanlığı grup odaklı ve kolektif sistemlere bağımlı hale getirdiğini söylüyor.

GENETİKTEN KÜLTÜRE EVRİM

Ekonomi ve sürdürülebilirlik alanında doçent olan Timothy M. Waring ile ekoloji ve çevre bilimleri araştırmacısı Zachary T. Wood, kültürel evrimin genetik evrimi geride bıraktığını savunuyor. Waring, “Birbirimizden öğrendiğimiz faydalı beceriler, kurumlar ya da teknolojiler aslında uyum sağlayıcı kültürel miraslarımızdır. Kültür, genetik evrimden çok daha hızlı çözüm üretir” dedi.

Araştırmacılar, gözlük, sezaryen doğum ya da tüp bebek tedavisi gibi örnekleri hatırlatarak, insanların biyolojik sınırlarını kültür sayesinde aştığını belirtiyor. Böylece genetik uyumun rolü giderek azalıyor.

“KÜLTÜREL EVRİM GENETİKTEN ÜSTÜN”

Wood, “Kültürel evrim, genetik evrimi kahvaltıda yer” ifadeleriyle bu değişimin hızını ve etkisini vurguladı. Ona göre bu süreç binlerce yıldır devam ediyor ve modern çağda hızlanıyor. Waring ise, “Kendi hayatınızı düşünün: Sizin için daha belirleyici olan genleriniz mi, yoksa yaşadığınız ülke mi? Artık biyolojiden çok kültürel sistemler hayatlarımızı şekillendiriyor” diyerek toplumsal koşulların bireysel genetikten daha güçlü olduğunu dile getirdi.

BÜYÜK EVRİMSEL GEÇİŞ

Araştırmacılar bu durumu, tek hücrelilerin çok hücreli organizmalara dönüşmesi ya da karıncalar gibi sosyal böceklerin “süper işbirlikçi” koloniler kurmasıyla karşılaştırıyor. Ancak birçok biyolog, insanlarda böyle bir evrimsel sıçrama yaşandığı konusunda hâlâ şüpheli.

Waring ve Wood, süreci matematiksel ve bilgisayar tabanlı modellerle incelemeye hazırlanıyor ve uzun vadeli veri toplama projeleri planlıyor. Yine de kültürel evrimi “ilerleme” ya da “kaçınılmazlık” olarak yorumlamamaları gerektiğini vurguluyorlar.