Fosil biliminde yeni devrim: Milyonlarca yıllık protein dizilimleri artık okunabiliyor

Fosillerde DNA kalıntıları aramak, arkeolojik ve evrimsel araştırmaların seyrini değiştirmişti. Ancak artık çok daha eski dönemlere ait bilgiler elde etmenin yeni bir yolu var: paleoproteomik. Kanada’da bulunan antik bir gergedan dişi, fosillerden milyonlarca yıl öncesine ait protein dizilerinin okunabileceğini kanıtladı.

24 MİLYON YILLIK DİŞTEKİ MOLEKÜLER HAZİNE

Kopenhag Üniversitesi’nden araştırmacılar, Kanada’nın kuzeyinden çıkarılan 24 milyon yıllık bir gergedan dişinde 7 farklı proteine ait dizileri ortaya çıkardı. Araştırmanın başyazarı Ryan Sinclair Paterson, “Diş minesi öylesine sert ki zaman içinde proteinleri koruyor; adeta biyolojik bir kasa gibi,” ifadelerini kullandı.

Çalışma, 9 Temmuz’da Nature dergisinde yayımlandı ve bugüne kadar fosilden elde edilen en eski detaylı protein dizisini ortaya koydu. Elde edilen veriler, gergedanın günümüz türleriyle olan evrimsel bağlarını analiz etmede kullanıldı.

DİNOZORLAR İÇİN UMUT IŞIĞI

Elde edilen proteinler, şu ana dek bulunan en eski DNA’dan 10 kat daha eski. Bu da, günümüzün genetik analiz yöntemlerinin milyonlarca yıl öncesine uzanabileceğini gösteriyor. Protein dizileri, DNA’ya kıyasla daha az bilgi içeriyor olabilir; ancak daha dayanıklı olmaları, onları uzun zaman ölçeklerinde eşsiz kılıyor.

‘GİZEMLİ GERGEDAN’ AÇIĞA ÇIKIYOR

Araştırma kapsamında, antik gergedanın evrimsel kökeni incelendi. Analizler, söz konusu türün 41 ila 25 milyon yıl önce, günümüz gergedanlarıyla aynı aileden ayrıldığını ortaya koydu. Paterson, “Fosil kayıtlarında yünlü gergedan ya da dev boynuzlu Sibirya tek boynuzu gibi olağandışı türler vardı. Biz de gizemli örneğimizi bu türlerle karşılaştırarak onun soy ağacındaki yerini tespit ettik” dedi.