Saip Tuna, 1904 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Sanat yolculuğuna Sanayi-i Nefise Mektebi’nde aldığı iki yıllık eğitimle başladı. Kendi olanaklarıyla Almanya, Fransa ve İtalya’ya giderek dönemin en saygın sanat merkezlerinde eğitim aldı. Hans Hoffman ve Heiman gibi önde gelen sanatçılarla çalışan Tuna, Paris’teki Julian Akademisi’nde de eğitimini derinleştirdi. Tuna’nın bu yıllardaki sanat anlayışı, Batı’nın klasik ve çağdaş etkilerini sentezleyen bir bakışa sahiptir.
Sanat kariyerinin erken döneminde, Tuna’nın bir yapıtının Fransa’daki Jeu de Paume Müzesi tarafından satın alınması, uluslararası bir başarının habercisi oldu. Ancak 1939’da başlayan II. Dünya Savaşı nedeniyle yurda dönmek zorunda kaldı. Ankara’ya yerleşti, burada uzun yıllar İsmet Paşa Kız Enstitüsü’nde ve Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu’nda resim öğretmenliği yaparak çağdaş eğitim politikalarının uygulanmasında da etkin bir rol oynadı.
SANAT ANLAYIŞI VE ESERLERİ
Saip Tuna klasik resme olan hayranlığı ve akademik bir çalışma disipliniyle öne çıkar. 1930 kuşağı sanatçılarından biri olmasına karşın dönemin modern sanat akımlarına katılmamış, daha çok “1914 Çallı Kuşağı” ressamlarına yakın bir çizgide ilerlemiştir. Eserlerinde izlenimci etkiler belirgin bir yer tutar. Ankara Kalesi’ni ve kale çevresindeki tipik Ankara evlerini resmettiği tabloları, Tuna’nın çizgisellikten uzak, yumuşak fırça darbeleriyle izlenimci bir yaklaşım benimsediğini gösterir. Eserler, yerel dokuyu sanatı ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtılması amacıyla ele aldığını da gözler önüne serer.
Doğa betimlemelerinde gerçekçilikten kopmayan Tuna, portre çalışmalarıyla da dikkat çeker. 1935 yılında yaptığı bir Atatürk portresi, Atatürk tarafından çok beğenilmiştir. Atatürk bu portre için Tuna’ya, “Beni benden daha çok bana benzettin” der. Eser, daha sonra PTT pullarında yer alır.
Tuna’nın portre çalışmaları, kişinin fiziksel yansımasından çok ruhsal derinliklerini de ortaya çıkarır. Arkadaşları ve yakın çevresi için yaptığı karakalem portreler, onun bu alandaki ustalığının önemli birer kanıtıdır.
YEREL SANAT
Saip Tuna, 1940’ta Kırklareli ve 1943’te Maraş’a yapılan yurt gezilerine katılmış ve buralardaki izlenimlerini eserlerine aktarmıştır. Kırklareli’nde, “Lüleburgaz Kervansaray”, “Dere Köylü İhtiyar” ve “Babaeski Camisi” gibi eserleri ortaya çıkaran Tuna, Maraş’ta ise çoğunlukla insan manzaralarına ve bölgenin tarihi dokusuna odaklanmıştır. Bu eserler, sırf bir sanat eseri olmaktan öte Cumhuriyet’in erken döneminde yerel yaşamın belgeleri niteliğindedir.
Yurt gezileri kapsamında yapılan bu çalışmalar Tuna’nın Cumhuriyet’in kalkınma hamlelerine olan katkısını da gösterir. Yerel unsurları çağdaş sanatla birleştiren bu yaklaşım Saip Tuna’yı kendi döneminin ötesine taşıyan bir sanatçı haline getirmiştir.
Saip Tuna, Cumhuriyet idealleriyle yoğrulmuş bir sanatçıydı. Eserleri sanatsal birer ürün olmanın ötesinde, yeni kurulan Cumhuriyet’in kimliğini yansıtan belgeler niteliği taşır.
Ankara’daki Evkaf Apartmanı’ndaki atölyesinde tek başına çalışan Tuna’nın sanata olan katkısı yalnızca resim yapmayla sınırlı değildi. O, öğrencilerine de ışık tutan bir öğretmen, dostlarına karakalem portreler armağan eden bir sanat dostuydu.
Atatürk kompozisyonlarındaki ustalığı ve peyzaj çalışmalarındaki gerçekçiliği, Tuna’nın sanat hayatı boyunca sahiplendiği estetik anlayışın birer yansımasıdır.
Sanatçının eserlerinde dikkat çeken bir başka özellik de klasik resim tekniklerini modern Türk sanatıyla birleştirme konusundaki başarısıdır. Bu, onun Türk resim sanatını evrensel bir düzeye taşıma amacının bir göstergesidir.
kaydırmaya devam ederek gündemden son dakika ve magazin haberlerine havadiskolik.com üzerinden anında erişebilirsiniz ve bizi twitter hesabımızdan takip etmeyi unutmayın ! https://x.com/havadiskolik