ALS teşhisinde devrim: Tek bir saç teli hastalığı ortaya çıkarıyor

Nörodejeneratif hastalıklar arasında en zor teşhis edilenlerden biri olan ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) için bilim dünyasında umut verici bir gelişme yaşandı. Mount Sinai araştırmacılarının yürüttüğü çalışmada, tek bir saç telinin elementsel analizinin hastalığı erken aşamada tespit edebildiği gösterildi. Bu buluş, hem erken tanı hem de tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi için çığır açıcı bir adım olarak değerlendiriliyor.

SAÇ TELİNDE ALS İZİ

Mount Sinai, Dartmouth Health ve Columbia Üniversitesi’nin işbirliğiyle yürütülen araştırmada, 391 kişinin saç telleri incelendi. Bunların 295’i ALS tanılı, 96’sı ise sağlıklı bireylerden oluştu.

Araştırmacılar, lazer temelli bir yöntem olan “ablation-inductively coupled plasma-mass spectrometry” ile saç tellerindeki bakır, çinko, magnezyum ve kurşun dahil 17 elementi ölçtü. Her saç teli 800’e kadar veri noktası sağladı ve bu sayede elementlerin saatlik değişimleri takip edildi.

BAKIR METABOLİZMASINDAKİ BOZULMA ÖNE ÇIKTI

Çalışmanın bulgularına göre ALS hastalarında özellikle bakır metabolizmasında düzensizlikler dikkat çekti. Sağlıklı bireylere kıyasla, ALS hastalarının saç tellerinde bakırın çinko ile olan etkileşiminde azalma görüldü. Kadın hastalarda krom–nikel dengesinde bozulma, erkeklerde ise bakır–çinko ilişkilerinde zayıflama tespit edildi.

Dartmouth’tan nörolog Elijah W. Stommel, “Metallerdeki bu düzensizlik nörodejenerasyonun en önemli nedenlerinden biri olabilir. Saç teli bize vücutta neler olup bittiğine dair eşsiz bir pencere açıyor” dedi.

ERKEN TEŞHİS İÇİN UMUT

Araştırmayı yürüten Mount Sinai’den Prof. Manish Arora, bu biyokimyasal işaretlerin yalnızca tanıyı kolaylaştırmayacağını, aynı zamanda yeni ilaç çalışmalarına da yön vereceğini belirtti. Arora, “Çalışmamız saçın vücudun elementsel dengesini yansıttığını gösteriyor. Bu sayede ALS’ye dair biyobelirteçleri basit ve invazif olmayan bir yöntemle tespit edebiliriz” ifadelerini kullandı.

Araştırmacılara göre bu yöntem, hastalığın teşhisini 1-2 yıl erkene çekebilecek. Daha ileri çalışmalarla semptomlar başlamadan önce bile hastalığı öngörmek mümkün olabilir.