Türkiye’nin gözü yeni trafik kanununda: Ne zaman yürürlüğe girecek?

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, medya kuruluşlarının temsilcileriyle bakanlıkta bir araya gelerek, TBMM Genel Kurul gündeminde olan trafik cezalarının artırılmasına yönelik düzenlemeleri içeren Karayolları Trafik Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni anlattı.

Bakan Yerlikaya, 36 maddelik kanun teklifi ile amaçlarının kazaları önlemek, can kaybını en aza indirmek, sürücülerin davranış biçimlerini olumlu yönde değiştirmek, zamanla bir trafik kültürü inşa etmek olduğunu söyledi.

Yerlikaya, caydırıcılığın trafik kültürünün temel taşı olduğunu vurgulayarak, “Caydırıcılık, trafik kültürünün gelişmesini ve kökleşmesini sağlayan en temel yapı taşıdır. Trafik güvenliği alanında sürücülerin kurallara uymalarını sağlamak ve kural ihlallerini azaltmak için caydırıcı önlemler almak hayati öneme sahiptir. Trafikte caydırıcılığı yalnızca ceza sistemi olarak değil, toplumda güvenli yaşam kültürünü inşa eden çok katmanlı bir mekanizma olarak görmek gerekir” dedi.

Yerlikaya, trafik cezalarının sadece bir yaptırım olmadığını kaydederek, “Trafik cezaları ile caydırıcılık arasında doğrudan ve güçlü bir ilişki vardır. Etkin ve adil bir ceza sistemi, bireylerin kurallara saygısını artırır, sürücü alışkanlıklarını olumlu yönde değiştirir, toplumsal bilinç geliştirir ve en önemlisi can kayıplarını azaltır. Bu nedenle cezalar sadece bir yaptırım değil, aynı zamanda trafik kültürünün dönüşümünü sağlayan stratejik bir araçtır” ifadelerini kullandı.

“TOPLUMSAL DİRENÇ YOK”

Bakan Yerlikaya, günde 17,4, yılda 6 bin 351 insanın trafik kazalarında hayatını kaybettiği bir yerde caydırıcılık ve denetimle ilgili tüm mekanizmaları masaya koyarak ön yargısız bir şekilde teklifi hazırladıklarını söyledi.

Bakan Yerlikaya, teklif ile ilgili toplumsal bir direnç olup olmadığına ilişkin soru üzerine, “Toplumsal direnç olduğuna katılmıyorum. Anket yapıyoruz, toplumun nabzını ölçüyoruz. Toplumda trafik kuralları, trafik güvenliği, yaşam hakkı ile ilgili oy oranı yüzde 85’in çok üzerinde. Direnç yok. Toplum istiyor ki yolun en iyisini, kuralların da içselleştirilip, doğru takip edilmesini, denetlenmesini istiyor” dedi.

“SÜRÜCÜ KURSLARI ELDEN GEÇİRİLMELİ”

Bakan Yerlikaya, Milli Eğitim’in yönetiminde ve riyasetinde sürücü kursları olduğuna işaret ederek, “Bana göre orası da tamamen elden geçirilmeli. Bir nimet kolay verildiği zaman o nimetin mutlaka komplikasyonları oluyor. ‘A’ ülkesi ile ‘B’ ülkesindeki ehliyet alımına bakın; nasıl alınıyor. Toplumsal bir mesele bu. Siz ehliyeti 18 yaşında aldınız, bir kere işlem yapılmadı, kurallara uyuyorsunuz. Ama bu sizin trafik güvenliğiniz için yeterli değil. Başkaları da kurallara uyarsa sizin güvenliğiniz sağlanır. Toplum diyor ki; ‘2024 yılında cinayet, 2023’e göre yüzde 11,8 düştü, 2 binin altında. Onun 3,5 katı şu anda ölen var trafikte” diye konuştu.

“CAYDIRICILIĞIN DÜŞMANI AFTIR”

Yerlikaya, yasanın yürürlüğe girmesiyle uygulanacak cezalara daha sonra af gelip gelmeyeceği sorusuna ilişkin, “Caydırıcılığın düşmanı aftır. Birbiriyle zıt kutuplardır. Af olduğu zaman caydırıcılığı, caydırıcılık olmadığı zaman da kuralların tamamını bırakmamız lazım” dedi.

Bakan Yerlikaya, söz konusu teklifin AKP grubunun teklifi olduğunu belirterek, “Benim teklifim değil, AK Parti grubumuzun 36 maddelik kanun teklifi. Bu kanun 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. Grup Başkanımızın söylediği, ‘4-5-6 haftalık zaman dilimleri içinde toplumla çok daha konuşarak, içselleştirerek bunu Meclis’imizden çıkaracağız’ şeklinde. Çalışma bu şekilde gerçekleştirilecek” ifadelerini kullandı.

“CİRO ÇEKMEK GİBİ BİR DERDİMİZ YOK”

Bakan Yerlikaya, cezaların yüksek olduğu eleştirileriyle ilgili, “Bizim ciro çekmek gibi bir derdimiz yok. Bizim buradan gelecek paraya da ihtiyacımız yok. Medya ‘Para cezaları buradan buraya geliyor’ derken, aynı medya ‘Böyle bir kaza olur mu bu devirde’ diyor. Nasıl yapacağız. Yüzde 50 denetimi artırarak gelebileceğimiz yere geldik. İnsanlar kurallar istiyor; ‘ben uyuyorum o da uysun’ diyor” dedi.

2 YENİ APLİKASYON GELİYOR

Bakan Yerlikaya ayrıca 2 yeni aplikasyon geliştirdiklerini, bunları da yakında kamuoyu ile paylaşacaklarını söyleyerek, “Radarla ilgili bir aplikasyon yapacağız. Sürücü yola çıktığında takip edeceği güzergahı sisteme girdiğinde yol üzerinde kaç radar uygulaması olduğunu görecek; ancak yerlerini bilmeyecek. Diğeri de ‘Gereği Yapıldı’ aplikasyonu. Patentini aldık. Trafik ve asayiş ile ilgili iki bölüm olacak ekranda. Vatandaş trafikte veya çevresinde asayişle ilgili gördüğü olumsuz durumları çekip buradan bize gönderecek, biz de gereğini yapacağız” dedi.

KURAL İHLALİNİ ÖVENE 25 BİN TL

Bakan Yerlikaya’nın detaylarını anlattığı kanun teklifindeki düzenlemelerden bazıları şöyle;

• Saldırı amacıyla araçtan inmeye 180 bin TL para, 60’ar gün sürücü belgesi geri alma ve trafikten men cezası uygulanacak.
• Düğün konvoyu ile yol kapamaya 90 bin TL para, 60’ar gün sürücü belgesini geri alma ve trafikten men cezası uygulanacak; bu ihlalin köprü, tünel, viyadük ve otoyolda yapılması halinde cezalar 2 kat artacak.
• Trafikte makas atmaya 90 bin TL para, 60’ar gün sürücü belgesi geri alma ve trafikten men cezası uygulanacak.
• Drift atmaya 140 bin TL para ve 60’ar gün sürücü belgesi geri alma ve trafikten men cezası uygulanacak.
• ‘Dur’ ihtarına uymamaya 200 bin TL para ve 60’ar gün sürücü belgesini geri alma ve trafikten men cezası uygulanacak.
• Araçta yüksek sesle müzik dinlemeye 3 bin TL, araca mevzuata aykırı ses sistemi taktırmaya 21 bin TL para cezası uygulanacak ve bu araçlar 30 gün trafikten menedilip, cihazlar sökülerek teslim edilecek.
• Cep telefonu kullanmaya 5 bin TL, aynı yıl içinde 2’nci ihlalde 10 bin, 3’üncü ihlalde 20 bin TL para cezası uygulanacak ve sürücü belgesi 30 gün geri alınacak.
• Alkollü araç kullanmaya 25 bin TL para ve 6 ay sürücü belgesini geri alma, 5 yıl içinde 2’nci ihlalde 50 bin TL para, 2 yıl sürücü belgesini geri alma, 3’üncü ihlalde 150 bin TL para ve 5 yıl sürücü belgesini geri alma cezası uygulanacak.
• Emniyet kemeri takmamaya 2 bin 500 TL ceza uygulanacak.
• Ambulans ve itfaiyeye yol vermemeye 46 bin TL para, 30’ar gün sürücü belgesini geri alma ve trafikten men, diğer geçiş üstünlüğü olan araçlara yol vermemeye 15 bin TL ceza uygulanacak.
• Kırmızı ışıkta geçmeye ilk seferde 5 bin, 2’ncide 10 bin, 3’üncüde 15 bin TL ceza uygulanacak.
• Ayrıca sosyal medyada kural ihlalini övenlere 25 bin TL para cezası uygulanacak.
• Yerleşim yeri ve yerleşim yeri dışında hız sınırı ihlallerinde de cezalar artırılacak.