Türkiye genelinde oy verme saatleri nedir? Oy verirken seçmen bilgi kağıdı bulunması kural mı? Sandığa giderken bilinmesi gerekenler…
Türkiye genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim konseyinde, 191 bin 884 sandık kurulacak. Yurt içi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak.
Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen birinci sefer oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli cürümlerden hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.
Seçimler, 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen zelzeleler nedeniyle yeni tedbirler altında yürütülecek.
Depremlerden etkilenen vilayetlerden taşınan seçmenler, adres kayıtlarını aldırdıkları yerlerde oylarını kullanacak, oylar o seçim etrafı için sayılacak.
Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen başka vilayetlere kayıtlarını aldırdı. Sarsıntıdan etkilenen vilayetlerde seçimin sağlıklı yapılabilmesi için Yüksek Seçim Şurası (YSK) tarafından yürütülen çalışmalar tamamlandı, buradaki seçmenlerin inançlı biçimde oy kullanması için konteyner alanlar oluşturuldu.
Seçimin merak edilen soruları ve cevapları şöyle:
1- TÜRKİYE GENELİNDE OY VERME SAATLERİ NEDİR?
Tüm yurtta oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık heyeti lideri seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sırayla oylarını kullanmalarına müsaade verecek. Saat 17.00’den sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.
2- NÜFUS CÜZDANI BULUNMAYAN SEÇMEN OY KULLANABİLECEK Mİ?
Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik dokümanı, şoför evrakı, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleksel kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı üzere, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” fotoğraflı, resmi nitelikteki evraklardan birini lidere verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu dokümanlardan birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.
3- OY VERİRKEN SEÇMEN BİLGİ KAĞIDI BULUNMASI KAİDE MI?
Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi mecburî değil. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını YSK’nın internet sitesinden de öğrenip oyunu kullanabilecek.
4- YANLIŞ OY KULLANDIĞINI SÖYLEYEN SEÇMENE YENİ PUSULA VERİLİR Mİ?
Seçimde, seçmene iki oy pusulası verilecek. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerine ait iki oy pusulası tek zarfa konulacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
5- YURT DIŞINDA 9 MAYIS’A KADAR OY VEREMEYEN SEÇMEN BİR DAHA OY KULLANAMAZ MI?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için 73 ülkedeki 156 yurt dışı temsilciliğinde sandık heyetleri oluşturuldu. Bu temsilciliklerde oy verme süreci, 9 Mayıs’ta sona erecek. Bu tarihe kadar oy kullanamayan yurt dışı seçim kütüğüne kayıtlı seçmenler, 46 gümrük kapısında, 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’ye kadar oy verebilecek. Gümrüklerde 24 saat oy verme süreci devam edecek.
6- OYLAR HANGİ HALLERDE GEÇERSİZ SAYILACAK?
Oy pusulalarında yırtık, işaret yahut yazı olmamasına dikkat edilecek. “TERCİH” yahut “EVET” mührü dışında, pusulanın rastgele bir yerine imza atılması yahut işaret konulması halinde oy geçersiz sayılacak. Oy pusulalarından diğer, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak.
“EVET” ya da “TERCİH” mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, birebir ittifakta yer almayan parti yahut adaya mühür basılması halinde de oylar geçersiz sayılacak.
7- TEK ZARFA ATILACAK İKİ PUSULADAN BİRİ GEÇERSİZ SAYILIRSA BAŞKASI DE GEÇERSİZ SAYILACAK MI?
Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki farklı oy pusulasını birebir zarfa koyarak sandığa atacak. Evvel cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim cinsine ilişkin olanın geçersiz olması, oburunun geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
8- YALNIZCA İTTİFAK ALANI İÇİNE BASILAN OYLAR GEÇERLİ SAYILIR MI?
Seçmenler, “EVET” ve “TERCİH” mührünü istedikleri partiye basacak. Mührün, “siyasi partiye ayrılan alana”, “hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne” yahut “ittifak unvanı kısmına taşacak halde, bir siyasi partiye ayrılan alana” basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek.
Sonuçlar, sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek. Pusulada yalnız ittifak alanı içerisine mührün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın “ortak oyları” sütununa farklı ayrı işaretlenecek. İttifak içindeki siyasi partinin ortak oylardan gelen hissesi, partilerin oy oranlarına nazaran yapılacak hesaplamayla dağıtılacak.
9- SANDIK ŞURALARI KAÇ ŞAHISTAN OLUŞACAK?
Seçimlerde oyların kullanılması, sayılması ve tutanağa geçirilmesinde 5’i siyasi parti temsilcisi olmak üzere 7 kişilik sandık şurası vazifeli olacak. Seçim günü oy verme müddetinin 17.00 prestijiyle dolmasıyla sandık konseyi lideri tarafından sandıklar açılacak ve oyların sayılmasına başlanacak.
10- SEÇİM SONUÇLARININ GÜVENLİĞİ VE DENETLENMESİ NASIL SAĞLANIYOR?
YSK, seçim sonuçlarının, ilçelerden süratli ve inançlı bir ortamda merkeze aktarılması, sandık sonuç tutanakları ile seçim sonuçlarının siyasi partilerle eş vakitli paylaşılması, seçimlerin süratli, sağlıklı, ekonomik, şeffaf ve denetlenebilir biçimde gerçekleştirilmesi için 2007’den bu yana kısa ismi SEÇSİS olan Seçim Bilişim Sistemi’ni kullanıyor.
11- OY KULLANDIĞIM SANDIĞIN SONUÇLARINI GÖREBİLİR MİYİM?
Sandık sonuçları, sandık şurası tarafından tutanak altına alınacak, ilçe ve vilayet birleştirme tutanakları da siyasi parti temsilcilerinin huzurunda düzenlenecek, birer örnekleri parti temsilcilerine verilecek ve vatandaşların göreceği halde de asılacak.
Ardından ilçe seçim şuralarında SEÇSİS’e girilen bilgiler direkt YSK’ya ulaşacak, eş vakitli olarak da siyasi partilerle paylaşılacak. Seçim sonuçlarının katileşmesinden sonra tüm sandık sonuçları ve ıslak imzalı tutanaklar YSK’nın internet sitesi üzerinden vatandaşların erişimine açılacak.
12- BASIN YAYIN KURULUŞLARI SEÇİM GECESİ SONUÇLARI SAAT KAÇTAN İTİBAREN AÇIKLAYABİLECEK?
Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00’den sonra hür olacak, lakin YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00’den evvel de yayınların hür bırakılmasına karar verilebilecek.
13- CUMHURBAŞKANI SEÇİNİ BİRİNCİ OYLAMADA BİTERSE SONUÇLAR NE VAKİT AÇIKLANIR?
Bu durumda YSK, cumhurbaşkanı seçimi süreksiz sonuçlarını seçim günü saat 23.59’a kadar ilan edecek.
14- CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ İKİNCİ OYLAMAYA KALIRSA SÜREÇ NE OLACAK?
İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde seçim ikinci oylamaya kalacak. Birinci seçimde en çok oy alan iki aday, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak.
15- İKİNCİ OYLAMADA SEÇMENLER NEREDE OY KULLANACAK?
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçmenler, birebir seçmen bilgi kağıdı ile birinci seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak.