Soma Termik Santralı’nda borç krizi: ‘Plansız özelleştirmeler kamu zararı yaratıyor’

Soma Termik Santralı’nın özelleştirilmesi kapsamında TKİ, alması gereken 450 milyon dolar (18 milyar lira) ücreti alamıyor.

TMMOB Maden Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Veyis Sır, konuyu “Enerji ve madencilik sektörü de sağlık, eğitim gibi kamu işletmeciliğinin var olması gereken bir sektördür. Plansız şekilde yapılan bu özelleştirmeler ilerleyen süreçte daha büyük kamu zararlarına neden olmuştur. Enerji arz güvenliğini kurumsallaşamamış ve salt kar hırsı ile hareket eden firmalara bırakmanın neticesi, bugün Soma-B santralinde karşılaştığımız durumun benzeri olacaktır” ifadeleriyle değerlendirdi.

Soma Termik Santralı, 2015 yılında yapılan ihaleyle 685 milyon dolar karşılığında Konya Şeker A.Ş.’ye devredilmiş, eşi benzeri olmayan bir yöntemle özelleştirilmişti.

Santralın işletmesi firmaya verilirken, santralın kömür ihtiyacının Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından karşılanması öngörüldü. Yıllardır sahaları rödövans, ruhsat devri gibi yöntemlerle özel sektöre devredilen TKİ, uygulanan bu politikadan tezat bir şekilde, santralin kömür ihtiyacını karşılamak üzere ciddi bir taahhüt altına sokuldu. TKİ de bu taahhüdü gerçekleştirebilmek için Soma’da bulunan sahalardan kömür satın alarak ihtiyacı karşılama yoluna gitti.

TKİ, yıllık kömür ihtiyacı yaklaşık 8 milyon ton olan santrale kömür verebilmek için borçlanarak kömür aldı. Konya Şeker A.Ş.’nin TKİ’ye tüm bu işlemler sonucunda yaklaşık 450 milyon dolar (18 milyar lira) borcu olduğu da gündeme gelmişti. Santralı işleten firma buradan ürettiği elektriği satarak ciddi gelir elde etmesinin yanı sıra, revize işlemleri için de yaklaşık 96 milyon dolar kapasite teşviği aldı. Son zamanlarda çeşitli basın organlarında yer alan haberlere göre santralı işleten firma santralı devretmeye hazırlanıyor.

Santralın kaç milyar lira üzerinden değerlendirileceği, hem alıcı şirketler hem de Konya Şeker açısından kritik önem taşıyor. Borcun büyüklüğü, yapılacak satışın yalnızca başlangıç olabileceğini düşündürüyor. Santral için 18 milyar liranın altında bir bedel belirlenmesi halinde, Tarım Kooperatifi olan Konya Şeker’in TKİ’ye olan borcu için geride kalan bedeli de ödemesi gerekecek.

‘KAMU İŞLETMECİLİĞİ OLMALI’

TMMOB Maden Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Veyis Sır, konuyu Cumhuriyet’e değerlendirdi. Sır, yaşananlara yönelik yetkililere, “Daha önce enerji üretimi konusunda tecrübesi olmayan bir tarım kooperatifine bu santral neden verilmiştir? TKİ’den aldığı kömürlerin bedelini ödememesine rağmen bu kömürlerin teminine neden yıllarca devam edilmiş ve TKİ büyük bir borç batağına sokulmuştur?” sorularını yöneltti.

Sır, “Enerji ve madencilik sektörü de sağlık, eğitim gibi kamu işletmeciliğinin var olması gereken bir sektördür. Plansız şekilde yapılan bu özelleştirmeler ilerleyen süreçte daha büyük kamu zararlarına neden olmuştur. Enerji arz güvenliğini kurumsallaşamamış ve salt kar hırsı ile hareket eden firmalara bırakmanın neticesi, bugün Soma-B santralinde karşılaştığımız durumun benzeri olacaktır” ifadelerini kullandı.