Plastik kirliliği Lagos’u teslim aldı, yasa uygulanamıyor

Nijerya’nın 20 milyonu aşkın nüfuslu mega kenti Lagos’ta 1 Temmuz’da yürürlüğe giren tek kullanımlık plastik yasağı, zayıf denetim ve alternatif eksikliği nedeniyle beklenen sonucu vermedi.

Yasaya göre, tek kullanımlık plastik ürünler (tabak, çatal, bıçak, pipet gibi) yasaklandı; ihlallerde iş yerlerinin kapatılması öngörülüyor. Ancak sahadaki durum farklı. Market raflarında hâlâ strafor gıda kapları görülebiliyor.

Mağaza yöneticisi Olarewanju Ogunbona, günde en az beş kez strafor ve plastik paket kullandığını belirterek, “Satanlar hâlâ çok yoğun şekilde kullanıyor” dedi.

Lagos, 2024’te dünya genelindeki 57 milyon ton plastik atığın 870 bin tonunu üretti. Günlük atık miktarı 13 bin tonu buluyor, bunun yaklaşık beşte biri plastikten oluşuyor.

Yetersiz atık yönetimi nedeniyle plastiklerin büyük kısmı su yollarına karışıyor, kanalları tıkıyor, sahilleri kirletiyor ve selleri ağırlaştırıyor.

KÜRESEL MÜZAKERELER VE YEREL GERÇEKLER

Bu hafta Cenevre’de, Nijerya’nın da aralarında bulunduğu ülkeler plastik kirliliğini bitirmeye yönelik küresel bir anlaşma için müzakere yürütüyor.

Ancak petrol üreticisi ülkeler plastik üretimine sınırlama getirilmesine karşı çıkıyor. Plastiklerin büyük ölçüde petrol ve gazdan üretilmesi, tartışmaları daha da zorlaştırıyor.

Son yıllarda özel atık yönetim şirketleri ve sürdürülebilirlik girişimleri Lagos’ta artış gösterdi. Obalende’deki bir ayrıştırma merkezinde çalışan kadınlar, içecek şişelerinin kapaklarını ayırıp etiketlerini kazıyıp geri dönüşüme hazırlıyor. Bu işten günlük yaklaşık 5 bin naira (3,26 dolar) kazanılabiliyor. Ancak rekabet arttıkça kazançlar düşüyor.

Street Waste Company’nin kurucu ortağı Omoh Alokwe, üreticilerin piyasaya sürdükleri plastikleri geri toplayıp geri dönüştürme sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini vurguluyor. Çevre aktivistleri ise yasağın etkili olabilmesi için düşük gelirli satıcılara uygun fiyatlı alternatifler sunulması ve şehirdeki atık yönetim sisteminin güçlendirilmesi çağrısı yapıyor.

Ogunbona ise çözümü basit özetliyor: “Alternatifler sunulmadıkça kullanmaya devam edeceğiz.”