Türkiye, 6 Şubat sabahına 11 vilayetimizde birden büyük yıkıma neden olan sarsıntı felaketiyle uyandı.
50 binden fazla insanımızın hayatını kaybettiği asrın felaketi sonrası mümkün İstanbul sarsıntısı kaygıya sebep oldu.
Bu kapsamda binalarını daha sağlam hale getirmek isteyenler ilgili kurumlara müracaatlarda bulunuyor.
Son olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Güzelleştirme Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “6306 Sayılı Yasa Kapsamında İlan Edilen Alan ve Yapılara Yönelik Bilgi Toplama, Tesir Tahlili, Kıymetlendirme Çalışmasına” ait datalar açıklandı.
Buna nazaran, mümkün bir zelzelede İstanbul’da hasar görmesi beklenen iddiası bina sayısı 207 bin olarak belirtildi.
Hasar görmeyi bekleyen her 3 binadan biri 2000 sonrası yapıldı
Verilere nazaran, binaların yüzde 30’u 1980 öncesi, yüzde 40’ı 1980-2000 ortası, yüzde 30’u 2000 sonrası inşa edildi. Hasar görmesi beklenen her 3 binadan biri ise 2000 sonrası yapıldı.
Hasar görmesi beklenen 207 bin binanın yüzde 95’ini oluşturan 196 bin 227 bina ise Avrupa yakasında tespit edildi.
İBB’nin, İTÜ ile yaptığı çalışmada, riskli binaların en ağır olduğu 3 ilçe ise Esenyurt, Büyükçekmece ve Küçükçekmece olarak açıklandı. Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, dataları kıymetlendirdi.
“Depremde çok ağır hasar alacağı düşünülen bina sayısının 90 binin üzerinde olduğunu aslında biliyoruz”
Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da 1 milyon 50 bin binanın yüzde 10’unun çok ağır hasar alacağını belirterek, “Benim o çalışmanın detaylarından bir haberim yok. Muhtemelen de doğrudur.. Yalnız, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı araştırmalara istinaden tüm İstanbul’da, Anadolu ve Avrupa yakasında zelzelede çok ağır hasar alacağı düşünülen bina sayısının 90 binin üzerinde olduğunu esasen biliyoruz. Bütün İstanbul’da da, 1 milyon 150 bine yakın binanın varlığını biliyoruz. Demektir ki, bu aşağı üst işte yüzde 10’u, çok ağır hasar alacak. Öbür hasarları saymıyorum yani çok ağır yıkılmayla direkt doğruya göçükle burun buruna kalacak bina sayısını 90 bin diye düşünüyorum. Olağan ki hafif hasar, orta hasar alacak bina sayısı da daha da fazla olacaktır” dedi.
“En fazla dikkat edilecek, ihtimam gösterilecek ilçeler ortasında Büyükçekmece, Küçükçekmece, Esenyurt ve bu tarihi yarımada Fatih o yöreler Zeytinburnu var”
Prof. Dr. Naci Görür, İBB’nin yaptığı çalışmaya ait, “Bu gerçek bir teşhistir. Avrupa Yakası taban itibariyle, jeolojik formasyonlar itibariyle sarsıntı kaynağı ile olan ilgisine nazaran Asya yakasından daha fazla ziyan göreceği de bir gerçektir. Bu da bize gösteriyor ki İstanbul’u bir an evvel zelzele dirençli hale getirmek için çalışmaların başlanması, yürütülmesi gerekir. İBB’nin bu çalışmasına katılıyorum. İstanbul’da zelzele gözetildiği vakit en fazla dikkat edilecek, ihtimam gösterilecek ilçeler ortasında Büyükçekmece, Küçükçekmece, Esenyurt ve bu tarihi yarımada Fatih o yöreler Zeytinburnu var. Artık burada alışılmış kıymetli olan buraların sarsıntı dirençli hale getirmek için gerekli çalışmaların ve hemhal bir an evvel başlatılması gerekir. Neden bu bölgeler daha fazla hasar alır? Zira bu bölgede demin dediğim üzere taban, çok izafî olarak uygun durumda değil. Keza bu bölgede yerden ötürü diyelim kayma, göçme, sıvılaşma sarsıntının büyük tesirini arttırma olayları yaygın olabilir. Bu bölgelerde, onun için bu türlü tabanlarda zelzelenin bir manada ziyanını arttıran ünitelerin olduğu yerde doğal ki zelzelenin şiddeti de fazlalaşıyor. Zelzelenin şiddeti fazla olunca yıkım fazlalaşıyor” dedi.
“Esenyurt Belediyesi’ne tavsiyelerde bulundum”
Esenyurt Belediyesi ile çalışmalara başladıklarını tabir eden Prof. Dr. Naci Görür, “Esenyurt dediniz, mesela Esenyurt Belediyesi Lideri, Esenyurt’un sarsıntıya hazırlama noktasında yani bizden yardım almayı istiyor. Ben de yani elimden geldiğince bütün belediyelere, ilçe belediyelerine olduğu üzere bu belediyeye de bildiğim kadarıyla sarsıntıya nasıl hazırlanacağı konusunda tavsiyelerde bulundum. Toplantılar da hatta vakit zaman yapıyorum. İşte, bugünkü toplantı da tekrar bu niyet içerisinde oldu. Önemli çalışmaların yapılıp insanlarımızın zelzeleden ziyan görmemesi için uygulamalara geçilmesi, toprağa inilmesi, çalışmaların yapılması gerekli” dedi.
“550’nin üzerinde faal zelzele var”
Prof. Dr. Naci Görür, Türkiye genelinde bulunan etkin faylarla ilgili ikazda bulunarak şöyle devam etti:
“Türkiye çok büyük oranda canlı yani etkin sarsıntılarla kesilmiş durumda. Yani bizim ülkemiz, aşağı üst 550’nin üzerinde etkin zelzele var. Türkiye’nin her yerinde zelzeleler, faal zelzeleler mevcut. Kimi bölgelerde bu zelzeleler daha ağır zelzele üretme kapasitesi daha fazla. Daha büyük sarsıntılar üretebiliyor. Kimi yerlerde sarsıntı üreten fayların boyutu, sayısı daha az, yoğunluğu daha az olabiliyor. Sözgelimi, Orta Anadolu’da çok fazla sarsıntıyla karşı karşıya kalmayabiliyorsunuz. Lakin Doğu Anadolu’da, sarsıntısı çok fazla hissedebiliyorsunuz. Güneydoğu’da hissedebiliyorsunuz Ege Bölgesi’nde daha fazla sarsıntı aktivitesinin fazla olduğunu görüyorsunuz. Fakat Kuzey Karadeniz Bölgesi’nde sarsıntılar daha az. Bu etkin fayların dağılımına bağlı. Artık bir yerde etkin fay varsa kesinlikle orada zelzeleler olacaktır. Zelzelelere karşı hazır olmak için o fayların olduğu yöreleri, kentleri, o fayların özelliklerini göz önüne alarak Sarsıntı dirençli hale getirecek çalışmaları yapmak lazım.”