Ferdi Zeyrek neyi başardı? Manisa’da CHP’nin “75 yıllık makus talihini değiştiren” kişi

Evinin havuz tesisatında yaşanan elektrik kaçağı sonrası kaldırıldığı hastanede yaşamını yitiren Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, kısa süreli başkanlık döneminde hayata geçirdiği projelerle Manisa halkının sevgisini kazandı. Öte yandan Zeyrek, 2024 seçimlerinde CHP adına Manisa Büyükşehir Belediye seçimlerini kazanmasıyla tarihe geçti. CHP’nin Manisa yerel seçimlerindeki “75 yıllık makus talihini” kırdı.

1923’te 421, 1938’de 537 olan belediye sayısı, 2024’te 59’u büyükşehir olmak üzere 1398’e ulaştı. Cumhuriyet döneminde ilk çoğulcu seçimler 1930 yılında yapılırken Manisa’da 6 Ekim’de başlayan seçim süreci 18 Ekim 1930’da tamamlandı. 52 belediye meclis üyesinin 49’u CHP(O zamanki adıyla Cumhuriyet Halk Fırkası), 3’ü Serbest Cumhuriyet Fırkası’ndan seçildi. Belediye meclis üyeleri tarafından Ali Rıza Besen Manisa Belediye Başkanı seçildi. 1934’ün eylül ve ekim aylarında yapılan yerel seçimde ise Manisa’da Abbas Karaosmanoğlu belediye başkanı oldu. 1946’ya kadar bu görevi Karaosmanoğlu yürüttü. Demokrat Parti’nin girmediği ama sandıklarda görevli bulundurduğu Manisa’da CHP’li Naci Aslay Manisa Belediye Başkanı seçildi.

1950’DE YAŞANAN KIRILMA

1950 seçimleriyle beraber, Manisa CHP’nin elinden çıktı. 3 Kasım 1950 tarihinde yapılan seçimlerde Demokrat Parti’nin adayı Mehmet Sarımsakçı yüzde 67 oy alarak Manisa Belediye Başkanı olurken CHP’nin oyu yüzde 28’de kaldı. CHP’nın katılmadığı 1955 yerel seçimlerinde ise Manisa’da tüm meclis üyeleri Demokrat Partililerden oluştu. Meclis üyeleri tarafından Cemil Şener belediye başkanı seçildi.

1963: 17 YILLIK ADALET PARTİSİ EGEMENLİĞİ

27 Mayıs 1960 İhtilali sonrası 1963’te yapılan yerel seçimlerde Manisa’da oyların yüzde 74.85’ini alan Adalet Partisi adayı Bahtiyar Tosunbaş belediye başkanı oldu. CHP’nin adayı Tevfik Özbakır ise yüzde 23.56’da kaldı. Adalet Partisi’nin Manisa’daki egemenliği 1980 darbesine 17 yıl sürdü.

1977: CHP ZAFERİ MANİSA’YA UĞRAMADI

1968 yerel seçimlerinde Mustafa Çapra yüzde 68 oyla, 1973 yerel seçimlerinde Av. Muzaffer Ertuğrul Dayıoğlu yüzde 41 oyla, CHP’nin ülke genelinde birinci parti olduğu 1977 yerel seçimlerinde Ersan Atılgan yüzde 49 oyla Adalet Partisi’nden Manisa Belediye Başkanı seçildi. Atılgan’ın görevi 12 Eylül 1980’deki askeri darbeye kadar sürerken, 12 Eylül darbesi sonrası kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi’nin katılamadığı Mart 1984’te yapılan yerel seçimlerde ise eski belediye başkanı Av. Muzaffer Ertuğrul Dayıoğlu, yüzde 55 oyla bu kez Anavatan Partisi’nin(ANAP) adayı olarak yeniden Manisa Belediye Başkanlığına seçildi. Böylece 10 yıllık Demokrat Parti(DP) egemenliği ardından başlayan 17 yıllık Adalet Partisi egemenliği de resmi olarak sonlanmış oldu.

1989-2004: MERKEZ SAĞLI YILLARIN DEVAMI

Mart 1989’da yapılan yerel seçimlerde, Doğru Yol Partisi(DYP) adayı Zafer Ünal; yüzde 34.94 oyla Manisa Belediye Başkanı olurken CHP’nin olmadığı seçimlerde SHP’nin Manisa Belediyesi Adayı Mehmet Öncel Günhan, yalnızca 1100 fark ve yüzde 33.22 oyla ikinci oldu. Bu, uzun yıllar sonra Manisa’da sol partinin seçim zaferine en fazla yaklaştığı seçim anlamına geliyordu.

Mart 1994’te yapılan yerel seçimde ise parti değişse de Manisa’da merkez sağ geleneği sürdü. ANAP ve DYP arasında geçen yarışta ANAP adayı Adil Aygül yüzde 25.47 oyla ipi göğüsleyen kişi oldu. DYP adayının oyu 24.54’te kaldı. Refah Partisi’nin ileride adından sıklıkla söz ettirecek adayı Bülent Arınç aldığı yüzde 20 oy ile dikkat çekerken SHP adayı yüzde 13.2’de, DSP yüzde 5.63’te, Deniz Baykal tarafından yeniden açılan CHP ise Manisa’da yalnızca yüzde 2.18 oy alabildi.

Nisan 1999’da yapılan yerel seçimde ise Manisa’da ANAP adayı Adil Aygül, aldığı yüzde 24.29 oyla bir dönem daha başkan seçildi.

2004-2024 MANİSA’DA AKP VE MHP DÖNEMİ

AKP’nin katıldığı ilk yerel seçim olan 28 Mart 2004 seçimlerinde AKP’nin Manisa Belediyesi Adayı Bülent Kar, en yakın ANAP’lı rakibi önceki dönem belediye başkanı Adil Aygül’e yüzde 16 fark atarak yüzde 37.13 oyla belediye başkanı seçildi. CHP adayı bu seçimde yüzde 9’da kaldı. AKP’nin tek döneminin ardından MHP’nin Manisa’da 15 yıl sürecek egemenliği başladı. Bu 15 yılda ise tek bir belediye başkanı gördü Manisa, Cengiz Ergün.

İLK BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI ERGÜN

Ergün ilk olarak 2009 yerel seçimlerinde, önceki dönem belediye başkanı olan AKP’li Bülent Kar’ı yüzde 4 oy farkla geçerek yüzde 38.31 ile başkan oldu. Oyunu 9’dan 13’e çıkaran CHP’nin adayı ise sonrasında Türk siyasetinde önemli bir pozisyona gelecek Özgür Özel’di. Manisa 2012’deki yasa ile Büyükşehir oldu. Büyükşehir olarak 2014’te yapılan ilk seçimde bir kez daha Cengiz Ergün belediye başkanı seçildi Manisa’ya. Ergün oyunu 38’den 40’a çıkarırken bir kez daha CHP’nin adayı olan Özgür Özel oyunu bu kez 13’ten 18’e çıkarmış ama bu oran Özel’in ilk ikiye girmesine bile yetmemişti. 2019 ise MHP’li Başkan Cengiz Ergün gövde gösterisi yaptı. CHP’nin İyi Parti’yi desteklediği seçimde Ergün, hakkındaki birçok iddiaya karşın yüzde Cumhur İttifakının adayı olarak 52.7 ile yeniden ve üçüncü kez belediye başkanı seçildi. Bu seçimde CHP’nin adayı olmak isteyen ancak CHP aday çıkarmadığı için bu hedefine ulaşamayan Ferdi Zeyrek ise 2024 seçimlerinde CHP’nin 75 yıllık kaderini değiştirdi.

2024: KISA SÜREN PERİ MASALI

Belediye başkanının yenilerek başkanlık bırakması Manisa’da geleneğe dönüşmüştü adeta. Bu geleneğin son temsilcisi ise 2024 seçimlerinde Cengiz Ergün oldu. Ergün 2024 seçimlerinde yüzde 29’da kalırken CHP’nin çiçeği burnunda ve dinamik adayı yüzde 57.29 oy ile Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı oldu. Eski belediye başkanına yaklaşık yüzde 30 oy fark atan Zeyrek, “75 yıl sonra Manisa’yı CHP’ye kazandıran başkan” olmakla kalmadı, aynı zamanda 1950 sonrası yapılan seçimlerde Manisa’da CHP tarihinin en yüksek oyunu alan belediye başkanı oldu. Belediye başkanlığına hızlı bir başlangıç yapan ve projeleri ile adından kısa sürede söz ettiren Zeyrek, beklenmedik ölümü ile yalnızca 1 yıl 2 ay görev yapsa da hem Manisa hem de Türkiye’nin siyaset tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Kısa sürede milyonların sevgilisi oldu.