Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay’dan yükseköğretim sistemine eleştiri: ‘Eğitim ve bilim üretme niteliğini yitirmiştir’

Eğitim-İş , 2024-2025 akademik yılına ilişkin Yükseköğretim Yıl Sonu Değerlendirme Raporu’nu ODTÜ önünde yaptığı basın açıklamasıyla kamuoyuna sundu. Raporu Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay okudu. Açıklamaya Birleşik Kamu-İş Genel Başkanı Orhan Yıldırım da katıldı. Öğrencileri koruması gereken rektörlerin artık üniversitenin içerisinde çocuklara karşı yapılan saldırıların işbirlikçisi olduğunu dile getiren Özbay, ”Direnen üniversite gençlerimizi sevgiyle saygıyla selamlıyoruz. Her zaman onların yanındayız” dedi.

”ÜNİVERSİTELER TARİHİN EN BÜYÜK KUŞATMASI ALTINDA”

Üniversitelerin tarihin en ağır kuşatması altında olduğunu söyleyen Özbay, “ODTÜ’de çalışan personelimizin çok ciddi sıkıntıları olduğunu biliyoruz. Yükseköğretimde akademik özgürlüğün, bilimsel liyakatin ve gençliğin geleceğinin gasp edildiğini görüyoruz. Üniversiteler bilimin değil rantın üretildiği kurumlara dönüşmüş durumda” ifadelerini kullandı.

”2 MİLYONDAN FAZLA ÖĞRENCİ BIRAKTI”

2024/2025 verilerine göre, 129’u devlet, 79’u vakıf olmak üzere 208 üniversitede, 185 bini aşkın akademik personel ve 6.8 milyon öğrenci bulunduğunu açıklayan Özbay, “Bu dev sistem eğitim ve bilim üretme niteliğini yitirmiştir. Bilimsel tek yayını olmayan kişiler rektör olarak atanırken, ilerici akademisyenler baskı ile susturulmaya çalışılıyor. 2015-2023 yılları arasında 2 milyondan fazla genç, üniversite eğitimini ekonomik nedenlerle yarıda bırakmıştır. Mezun olan gençler ise mezuniyet sonrası işsizlik ve düşük ücretle karşı karşıya kalmaktadır” diye konuştu.

”BİLİME DEĞİL, İTAATE YATIRIM”

Bilimin önündeki en büyük engelin 44 yıllık YÖK olduğunu ifade eden Özbay, Avrupa Üniversiteler Birliği’nin 2024 raporuna göre Türkiye’nin Avrupa’da akademik özgürlük alanında son sırada olduğunu belirtti. Özbay, “İktidar AYM kararlarını tanımadığı gibi meclise yeni bir teklif sunarak cumhurbaşkanına rektör atamada tam yetki getirmeyi hedeflemektedir” dedi. Araştırma görevlisi sayısının 2022’de 52 binken şimdi 39 bine düştüğünü açıklayan Özbay, “Devlet üniversitelerinin hepsine ayrılan bütçe 487 milyar TL. Diyanete ayrılan 130 milyar. Bu tablo ülkenin bilime değil, itaate yatırım yaptığını açıkça göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.

”BASKI SONLANDIRILIP, YETERLİ BÜTÇE AYRILMALI”

Özbay yükseköğretimin iyileştirilmesi adına taleplerini, “Ülkemizin bilimsel geleceği, aydınlık yarınlarımız için üniversitelerin özerk, demokratik ve özgür yapıya kavuşması elzemdir. 12 Eylül darbesinin mirası olan YÖK kaldırılmalı, üniversiteler siyasi otoritelerden bağımsız, demokratik birer eğitim ve araştırma kurumu olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Üniversitelerin yönetim mekanizmalarının demokratik ve katılımcı yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Üniversiteler, Cumhurbaşkanı tarafından atanan rektörler tarafından değil, üniversite bileşenlerinin ortak iradesiyle seçilen kurullar eliyle yönetilmelidir. Üniversitelerimizde sürdürülmekte olan özerkliği yok eden müdahaleci politikalar ve akademisyenler, öğrenciler ve idari personel üzerindeki baskılar derhal sonlandırılmalıdır. Yükseköğretime yeterli bütçe ayrılmalı, üniversiteler kamu yararına ve evrensel bilginin ve bilimin üretildiği, ARGE çalışmalarının güçlendirildiği bilim yuvaları haline getirilmelidir. Bilimsel özgürlükler kullanılırken, toplumun gereksinimleri ve öncelikleri temel alınmalı, araştırma alanları bilimsel gelişmeler doğrultusunda seçilmeli, eğitim ve öğretim programları ile ders içerikleri akademik gelişmelere uygun olarak düzenlenmelidir. Akademik ve idari personelin maaş, çalışma koşulları, mesleki ve özlük hakları insanca yaşama ve çalışma koşullarını sağlayacak ve liyakati esas alacak şekilde düzenlenmelidir” ifadeleriyle açıkladı.