Harris, geçen hafta DSÖ’nün yayılmasını “uluslararası ehemmiyete sahip bir halk sıhhati acil durumu” olarak ilan etmesi ve global mercek altında olan maymun çiçeği virüsüne ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Virüsün süratle yayılmaya başlamasının dünyanın gündemine oturduğunu kaydeden Harris, maymun çiçeği virüsünün “Klad 1 ve Klad 2” olmak üzere iki genetik cinsinin olduğunu kaydetti.
Harris, geçen yıl ortaya çıkan virüsün yeni çeşidi “Klad 1b” ile ilgili tasalarını lisana getirirken, “Bu endişelendiğimiz cins zira çok süratli bulaşıyor ve bilhassa çocuklar ortasında epey yüksek bir vefat oranına sahip. Temel endişelendiğimiz durum çok süratli yayılması. Bu yıl, 2023’ün tamamında görülenden daha fazla olay tespit edildi. Çok süratli yayılan virüs başka ülkelere de sıçradı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde artan maymun çiçeği olayları, daha evvel hiç olay bildirmemiş Burundi, Ruanda, Uganda ve Kenya’ya da sıçradı” diye konuştu.
Maymun çiçeği virüsünün yeni çeşidi olan Klad 1b münasebetiyle hastalıkla ilgili daha yüksek mevt oranlarının görüldüğünü bildiren Harris, “(Ölüm oranı) Yaklaşık yüzde 3 ve küçük çocuklar üzere nitekim savunmasız kümelerde bundan daha yüksek. Bilhassa küçük çocuklar üzerindeki tesirlerinden tasa ediyoruz. Çatışmalar nedeniyle yerinden edilmiş beşerler ortasında da süratle yayılıyor. Bağışıklık sistemleri yetersiz beslenmeden muzdarip olduğu için çok güçlü olmayan bu beşerler çok tehlikeli durumda” dedi.
HIV VE ÇİÇEK HASTALIĞI GEÇİRENLER TEHLİKEDE
Harris, çiçek hastalığı ve HIV enfeksiyonuna yakalanmış bireylerin maymun çiçeği virüsünü daha ağır geçirebilme muhtemelliğine işaret ederken, bu bireylerin mevt riskinin daha fazla olduğunu söyledi.
Maymun çiçeği virüsü için belli bir tedavi olmadığını kaydeden Harris, virüsü yenebilecek bir antiviral ilacın olmadığını lakin semptomatik tedavinin tesirli olduğunu söyledi.
Harris, hastalığa yakalananların ciltlerinde döküntüler olduğuna değinirken, öteki enfeksiyon kapmasını önlemek için şahısların tedaviye gereksinimi olduğunu söyledi.
maymun çiçeği virüsü bulaşanların ateşlerinin çıkacağını hatırlatan Harris, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlara gereksinim duyacağını belirterek hastaların tıbbi tedavi almalarının ve bu süreçte kendilerini izole edebilmelerinin çok değerli olduğunu vurguladı.
“MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDENİYLE BİR KAPANMAYA MUHTAÇLIK YOK”
Harris, çiçek hastalığı için geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı tesirli olduğunu kaydederek şöyle devam etti:
“Maymun çiçeği virüsüne sahip olduğu bilinen biriyle temas kuranlara, bu temastan sonraki 4 gün içinde bu aşıları olması önerilir. Aşılanması gereken bir öteki küme da salgının olduğu bölgedeki sıhhat çalışanlarıdır. Ayrıyeten daha büyük risk altında olanlardır. (maymun çiçeği virüsü için) Kitlesel aşılama önerilmiyor. Bu çok kıymetli. Virüsün bulaştığı yerlerde amaçlı aşılama yapılması gerekiyor. Şu anda güç olan, hudutlu olan aşıyı tedarik etmek ve onları salgının olduğu yere ulaştırmak. Aşı stokları konusunda Kuzey Avrupa, ABD ve Japonya uygun kaynaklara sahip. Bu yüzden şu anda stokları olan ülkelerle ve üreticilerle üretimi artırmak, ayrıyeten bu stokları gereksinim duyulan yere ulaştırmak için çok yakın bir formda çalışıyoruz. Bu etkin bir virüs. Kimin hasta olduğunu bildiğiniz, yeterli bir temas ve izolasyon tedbirleri takibi yaptığınız sürece hayli kolay bir formda durdurulabilir. Yani (salgın nedeniyle) bir kapanmaya muhtaçlık yok. Gereksinim olan şey, tam olarak kimin hasta olduğunu bilmeniz için çok yeterli bir nezaret. Yeterli laboratuvar teşhislerine gereksiniminiz var, böylelikle kimin hasta olduğunu ve virüsün nerede olduğunu ve değişip değişmediğini takip edebilirsiniz.”
Maymun çiçeği virüsünün durumunu takip için yeterli laboratuvar teşhislerine gereksinim olduğunu söyleyen Harris, toplumların da bu hastalıkla gayrete iştirakinin değerine işaret etti.
Harris, aşılamanın yanı sıra “basit halk sıhhati önlemleri”ne dikkati çekerek hasta ve temaslıların takip edilmesi halinde, virüsün yavaş yavaş bitirilebileceğini söyledi.
“BİR PANDEMİYE DÖNÜŞMESİNİ İSTEMİYORUZ”
maymun çiçeğiyle ilgili insanların “yeni bir Kovid-19 üzere süreç başlayabilir mi?” diye huzursuz olduğunu belirten Harris, şunları kaydetti:
“İnsanların Kovid-19 üzere bir durumla karşı karşıya olduğumuzu düşünerek endişelenmelerine gerek yok. Bu çok farklı bir virüs, farklı halde yayılıyor. Kovid-19 hava yoluyla bulaşıyor. maymun çiçeği ise esasen çok yakın fizikî temas yoluyla yayılıyor. Bu yüzden fizikî temasla ilgili yapılan her şeyi durdurmak, aslında hava yoluyla yayılan bir şeyi durdurmaktan daha kolay. Zira bu büyük bir kalabalığa yayılabilir. Bu birçok toplumun karantinaya girmesinin nedenlerinden biriydi zira yapacak şeyleri tükeniyordu. Bu yüzden maske takmak çok değerliydi. Lakin maymun çiçeği virüsünün dünyaya yayılmasını ve bir pandemiye dönüşmesini istemiyoruz. Zira yeniden sıhhat sistemleri üzerinde baskı oluşturacaktır. maymun çiçeği virüsü, bir pandemiyi önlemek için memleketler arası kıymete sahip bir halk sıhhati acil durumu olarak ilan edildi.”
Pakistan ve İsveç’in maymun çiçeği olaylarını bildirdiğini belirten Harris, bu iki ülkenin de hadiseleri tespit ederek süratli bir biçimde bildirmelerinin ehemmiyetine işaret etti.
Harris, ülkelerin maymun çiçeği virüsüyle ilgili durumu ve olayları raporlarında “şeffaf olmalarının” bu alandaki uğraşa katkı sağlayacağını söyledi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
DSÖ’ye nazaran, maymun çiçeği virüsü, Poxviridae isimli virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ilişkin “maymun çiçeği” virüsünün neden olduğu viral bir hastalık.
Hastalığın yaygın belirtileri ortasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine emsal kabarcıklar yer alıyor.
maymun çiçeği virüsü fare ve sincap üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor.
Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en değerli bulaş nedenleri ortasında yer alıyor.
AŞI FAALİYETLERİ
Çeşitli ülkelerin sıhhat kurumlarının paylaştığı bilgilere nazaran, çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü için de aktif muhafaza sağlayabileceği söz ediliyor.
ABD Hastalık Denetim ve Korunma Merkezleri’nin sitesinde, JYNNEOS aşısının maymun çiçeği riskini azaltmada tesirli olduğu belirtiliyor. En tesirli yol olarak 28 gün ortayla iki doz uygulama tavsiye ediliyor.
Avrupa Birliği (AB) Komitesi’nin internet sitesinde de “MVA-BN” yahut “Modifiye Aşı Ankara-Bavarian Nordic”, AB ve İngiltere’de onaylı tek maymun çiçeği aşısı olduğu tabir ediliyor. Bu aşının ABD ve İsviçre’de JYNNEOS, Kanada’da IMVAMUNE ismiyle pazarlandığı belirtiliyor. Aşı 18 yaş ve üstü şahıslar için kullanılabiliyor.
Avustralya Sıhhat Bakanlığının internet sitesinde de maymun çiçeğine karşı JYNNEOS ve ACAM2000 aşılarının kullanılabileceği belirtiliyor. ACAM2000’in 12 aylıktan küçük bebekler için kullanımının uygun olmadığı aktarılıyor.
DSÖ, 9 Ağustos’ta aşı üreticilerine yaptığı davette acil kullanım listesine yönelik sürecin başlatıldığını duyurdu. DSÖ, ayrıyeten iki aşının Acil Kullanım Listesi için değerlendirildiğini duyurmuştu.
News
