Covid-19’la ilgili çarpıcı bulgu: Enfekte olmayanlar bile yaşlandı

University of Nottingham‘dan Dr. Ali-Reza Mohammadi-Nejad liderliğindeki araştırma ekibi, Birleşik Krallık Biyobankası’ndan 15 binden fazla sağlıklı bireyin verileriyle, ‘yapay zeka destekli analiz moderleri’ eğitti. Ardından bu modeller, toplam 996 kişinin beyin taramaları üzerinde test edildi.

Bu 996 kişi iki gruba ayrıldı:

• Kontrol Grubu (564 kişi): Pandemi öncesi dönemde iki kez beyin taraması yapılmış kişiler.
• Pandemi Grubu (432 kişi): Pandemi öncesinde bir, pandemiden sonra da bir kez beyin taraması yapılmış kişiler.

Araştırmacılar bu taramalar arasındaki farkları incelediğinde, özellikle gri ve beyaz madde hacimlerinde değişiklikler gözlemledi.

Bu bağlamda, gri ve beyaz maddenin, beynin temel yapı taşlarını oluşturdukları ve zihinsel işlevler açısından büyük önem taşıdıkları bilinmekte.

Gri madde, düşünme, hissetme, hafıza ve karar alma gibi karmaşık bilişsel süreçleri yöneten beyin bölgelerinde yoğun olarak bulunurken, beyaz madde ise bu bölgeler arasında iletişimi sağlamakta.

“ENFEKSİYON OLMASA BİLE…”

Bilim insanları, araştırma kapsamında, Pandemi Grubu’ndaki bireylerde beyin yaşlanmasının hızlandığına dair belirgin işaretler tespit etti.

Üstelik bu kişiler, ikinci tarama sırasında COVID geçirmemişti. Dolayısıyla bu sonuç, doğrudan virüs değil, sosyal izolasyon, stres ve günlük yaşamın altüst olması gibi etkenlerin beyin üzerinde yarattığı etkiler olarak kabul edilmekte.

Araştırmacılar bu durumu şöyle açıkladı:

Bulgularımız, COVID-19 pandemisinin enfeksiyon olmasa bile beyin sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığını gösteriyor. Bu etki, orta yaş ve üzerindeki sağlıklı bireylerde bile görüldü.

Nature Communications dergisinde yayımlan çalışmaya göre, ‘enfekte olmanın hiç etkisi olmadı’ demek de doğru değil. İki tarama arasında COVID geçiren bireylerde, bilişsel işlevlerde (özellikle işlem hızı) düşüşler tespit edildi.

“İki grup arasındaki beyin yaş farkı ortalama sadece 5 ay” diyen, Oxford Üniversitesi nöroloji ve bilişsel sinirbilim profesörü Masud Husain ise sonuçlara temkinli yaklaşmak gerektiğini belirtti.

BU DENEY BİZE NE ANLATIYOR?

COVID-19’un yalnızca bir ‘solunum yolu hastalığı olmadığı’ artık bilimsel olarak kabul ediliyor. Zira araştırmalara göre, beyni ve sinir sistemini de etkileyebiliyor.

Oxford Üniversitesi’nden Dr. Maxime Taquet, COVID geçiren bireylerde görülen beyin yaşlanmasının, ‘bilişsel yetilerdeki düşüşle örtüştüğünü’ belirtiyor.

Ayrıca, çalışmadaki bazı kişilerin semptomsuz COVID geçirmiş olabileceği, ancak test eksiklikleri nedeniyle kayıt altına alınmamış olmaları da olası bir senaryo.

Sonuç olarak bu bulgular, pandemi gibi küresel krizlerin, insan sağlığını psikolojik ve sosyal yükleriyle de derinden etkileyebileceğini ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, benzer durumlara gelecekte daha hazırlıklı olmak için bu sonuçların dikkate alınması gerektiğini vurguluyor.