Nottingham Trent Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, atların ödül temelli bir oyuna verdikleri tepkileri inceleyerek, bu hayvanların beklenenden çok daha zeki ve ileri düşünme kapasitesine sahip olduklarını ortaya koydu. Araştırmaya katılan atlar, en az çaba ile en yüksek ödülü kazanmak için oyun stratejilerini oldukça akıllıca bir şekilde uyarladılar.
Araştırmanın başındaki isim olan Louise Evans, “Önceki araştırmalar, atların yalnızca mevcut uyaranlara tepki verdiklerini ve proaktif bir şekilde geleceği düşünemediklerini öne sürmüştü; ancak bizim çalışmamız, atların eylemlerinin sonuçlarına dair bir farkındalığa sahip olduklarını gösteriyor.” şeklinde ifade etti.
Deney, üç aşamadan oluşan bir oyun şeklinde tasarlandı. Başlangıçta, 20 at, burunlarıyla bir kart parçasına dokunduklarında ödüllendirildi. İkinci aşamada, araştırmacılar bir “dur ışığı” uygulamaya koydular. Atlara, yalnızca dur ışığı kapalıyken karta dokunduklarında atıştırmalık verileceği belirtildi. İlk etapta, atlar bu yeni kuralı görmezden gelerek, dur ışığına bakmaksızın karta dokunmaya devam ettiler.
Ancak, üçüncü aşamada, araştırmacılar dur ışığı yanarken karta dokunmanın bir ceza olarak 10 saniyelik bir zaman aşımına yol açacağını belirttiklerinde, tüm at katılımcılarının hatalarında belirgin ve ani bir azalma gözlendi. Bu aşamada atlar, sadece ödül almak için doğru zamanda karta doğru bir şekilde dokunmaya başladılar.
Evans, “Bu zaman aşımı, onlardan istediğimiz performansı hemen elde etmek için yeterliydi. Bu, atların ‘Tamam, hadi oyunu kuralına göre oynayalım’ demesi için yeterli bir motivasyon sağladı.” şeklinde konuştu.
Bilişsel Muhakeme Yeteneği
Atların stratejilerini hızlı bir şekilde değiştirebilmeleri, onların daha önce düşünülenden daha yüksek bir bilişsel muhakeme seviyesine sahip olduğunu gösteriyor. Bu durum, atların oyunun kurallarını anlamakta başarısız olmaktan ziyade, başlangıçta kuralları anladıklarını ancak ikinci aşamada bu kurallara gereken önemi vermediklerini ortaya koyuyor.
Evans, atların geleceği düşünme yeteneklerini vurgulayarak, “Bu davranış, atların hedef odaklı olmalarını gerektiriyor. Atların neyi başarmak istediklerine ve bunu gerçekleştirmek için hangi adımları atmaları gerektiğine odaklanmaları gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
Bu çığır açan araştırmanın, atların refahının artırılmasına katkı sağlayacağına inanan Evans, şunları ekledi: “Hayvanların bilişsel yeteneklerinin daha önce düşündüğümüzden daha iyi olduğunu fark ettiğimizde, onların refahlarını artırabiliriz. Aynı zamanda, eğitim süreçlerinde atlardan iyi bir performans elde etmek için sert ve caydırıcı yöntemlere başvurulmasına gerek olmadığını da gösterdik.”