Askeri kargo uçağının düşmesine ne sebep oldu? Olası ‘iki senaryo’ var

Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağının, 11 Kasım‘da Gürcistan-Azerbaycan sınırında düşmesi sonucu 20 askeri personel şehit oldu. İlk bulgular, kazanın ‘teknik arızadan’ kaynaklanmış olabileceğini gösteriyor.

Gürcistan–Azerbaycan sınırında düşen Türk Hava Kuvvetleri’ne ait askeri nakliye uçağında, yalnızca F-16 savaş uçaklarının yedek parçalarının bulunduğu, ‘patlayıcı madde veya mühimmat taşınmadığı’ bildirildi.

Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, uçakta bulunan personel, F-16 savaş uçaklarına teknik destek sağlayan uzmanlardı. Bu ekip, 8 Kasım’da Bakü’de düzenlenen askeri geçit törenine katılmıştı. Uçağa binmeden önce tüm güvenlik ve kontrol prosedürlerinden geçmişler, işlemler havaalanının güvenlik kameralarınca da kayda alınmıştı.

EN SON NE ZAMAN BAKIM GÖRDÜ?

Bakü merkezli APA’nın aktardığına göre, kaza yapan C-130 tipi askeri nakliye uçağı uzun süredir hizmetteydi ve son bakımını 2020 yılında geçirmişti.

İlk teknik incelemeler, uçak gövdesinde ‘dış müdahale veya saldırı izine rastlanmadığını’ gösterdi. Haberde, geçen yıl 25 Aralık’ta düşen Azerbaycan’a ait Embraer-190 uçağında gövdede çok sayıda dış etki izi tespit edildiği, bu nedenle ‘düşürülme ihtimalinin’ gündeme geldiği hatırlatıldı.

APA, “C-130’un gövdesinde herhangi bir dış etki ya da patlama izi olmaması, düşürülme ihtimalini ortadan kaldırıyor,” dedi ve ekledi:

Uçakta patlayıcı madde olsaydı veya havada infilak etseydi, gövdede mutlaka patlama izleri görülürdü.

İKİ OLASI SENARYO

APA’ya göre, ön soruşturma iki ana ihtimal üzerinde yoğunlaşıyor:

1) Korozyon ve metal yorgunluğu:

Uçağın uzun süredir kullanımda olması nedeniyle, gövdesinde korozyon oluşmuş olabileceği değerlendiriliyor. Bu durum, yüksek irtifada ve yüksek basınç altında yapısal arızaya yol açmış olabilir.

2) Kargo yükünün dengesizliği:

C-130 tipi uçaklarda yükün uygun şekilde sabitlenmesi zorunlu. Yükün hatalı sabitlenmesi veya dengesiz dağılması, özellikle türbülans sırasında yer değiştirmeye yol açabilir. Bu da uçağın dengesini bozarak kaza için yeterli bir neden oluşturabilir.

“KOMPLO TEORİLERİ TEMELSİZ”

Haberde ayrıca, sosyal medyada yayılan bazı komplo teorilerinin gerçeği yansıtmadığı vurgulanırken, “Şu an için dış müdahale ya da sabotajı destekleyecek hiçbir kanıt yok. Gerçek neden, uçağın kara kutusunun incelenmesi ile birlikte ortaya çıkaracak” ifadeleri yer aldı.

RUS BASINI, ‘SUDAN’DAKİ KAZAYI’ HATIRLATTI

Rus resmi ve özel yayın kuruluşları, kazanın ilk dakikalarından itibaren, konuya ilişkin çeşitli haberler yayınladı. Haberlerde bazı ortak noktalar dikkat çekti.

Rus resmi haber ajansı TASS, kaza sonrası, geçen hafta Sudan‘daki Babanusa hava üssünün batısında düşen Sudan ordusuna ait askeri nakliye uçağını hatırlattı ve “sağ kanadı aniden arızalanarak düşmüş, tüm mürettebat hayatını kaybetmişti” ifadelerine yer verdi.

Izvestia da konuya ilişkin haberinde aynı şekilde, Sudan’da düşen nakliye uçağına atıf yaparak, sağ kanatta meydana gelen teknik arızanın uçağın dengesini bozduğunu, ardından yangın çıktığını ve uçağın yere çakıldığını vurguladı.

NE OLMUŞTU?

11 Kasım 2025’te, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağı, Gürcistan’ın Lagodekhi bölgesi yakınlarında, Azerbaycan sınırına 15 kilometre mesafede radardan kaybolduktan kısa süre sonra düştü.

Milli Savunma Bakanlığı, uçağın Bakü’de düzenlenen Zafer Bayramı askeri geçit törenine katılan teknik ekibi taşıdığını açıkladı. Enkaz alanında yapılan ilk incelemelerde dış müdahale, füze ya da patlama izine rastlanmadı.

Olayın ardından Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan savunma bakanlıkları ortak bir teknik heyet kurdu. Uçağın kara kutusunun çözülmesiyle birlikte, kazanın kesin nedenine ilişkin kuvvetli bulgular elde edilmesi bekleniyor.