ABD’nin NATO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Julianne Smith, NATO ittifakı ve Türkiye iştiraki üzerine çevrim içi toplantıda değerlendirmelerde bulundu ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a seçim tebriği
Türkiye’deki seçim sonuçlarından ötürü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ve Türk halkını tebrik eden Smith, Türk halkı tarafından seçilen hükümetle çalışmayı ve ikili alakaları derinleştirmeyi dört gözle beklediklerini söyledi.
Smith, Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta yapılacak NATO doruğunda çok güçlü ve çeşitli çıktılara sahip olacaklarını vurguladı.
Büyükelçi Smith, transatlantik güvenliğini güçlendirmenin yolunun “İsveç’i NATO’nun tam üyesi olarak kabul etme sürecini tamamlamak” olacağını belirterek, İsveç’in “teröre yaklaşımında kıymetli değişiklikler yaparak Türkiye’nin telaşlarına cevap verdiğini” savundu.
“Türkiye’nin İttifak ile olan güvenlik münasebeti büyük beğeni topluyor”
Türkiye’nin bilhassa Kosova’da NATO’ya katkısına ait soruya da Smith, “Hem ABD ile Türkiye ortasındaki ikili güvenlik ilgisi, hem de daha geniş manada Türkiye’nin İttifak ile olan güvenlik alakası büyük beğeni topluyor.” karşılığını verdi.
Smith, Türkiye’nin Ukrayna’ya dayanağından terörle çabaya Balkanlar’dan finans işbirliğine birçok alanda kritik rol oynadığına işaret ederek, tüm bunların NATO’daki tüm müttefikler tarafından büyük ölçüde takdir edildiğini belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmesinde ne bildiriler verdiğinin sorulması üzerine Smith, kelam konusu özel görüşmenin detaylarına giremeyeceğini söyledi.
Türk hükümetinin İsveç’ten talep ettiği teröristlerin iadesinin şimdi yapılmadığına ait yorumlarının sorulması üzerine Smith, İsveç’in terörle gayret yasasını yürürlüğe koyduğunu, bunun ileriye hakikat büyük adım olduğunu lakin bunun uygulanmasının vakit alabileceğini savundu ve bu sorunun İsveç hükümetine yöneltilmesi gerektiğini lisana getirdi.
“Zelensky’nin Vilnius’a geleceğine inanıyoruz”
Vilnius tepesine ait ön değerlendirmede bulunan Smith, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelensky’nin tepeye fiziki olarak katılıp katılmayacağına ait, “Geleceğine inanıyoruz, bize katılacağını umuyoruz.” dedi.
Smith, NATO’nun Ukrayna’nın NATO müttefikleriyle eşit olarak masaya oturmasına ve kimi ortak güvenlik problemleri hakkında konuşmasına müsaade verecek yeni bir “NATO Ukrayna Konseyi”ni ilan edeceğini söyledi.
Büyükelçi Smith, “İttifakın Ukrayna’ya tam üye olma daveti sunacağı bir pozisyonda olacağını sanmıyorum. Fakat 2008’de Bükreş’te verdiğimiz taahhüdümüzün hala geçerli olduğunu söyleyebilirim.” sözlerini kullandı.
İsveç’in Vilnius’ta NATO’ya kabul edilmesi durumunda, bunun F-16 sürecini hızlandıracağını söylemenin mümkün olup olmadığı sorusuna cevap veren Smith, Biden idaresinin Türkiye’nin F-16 alma ve filosunu modernize etme gayretlerini desteklediğini, bunun Türkiye, ABD ve NATO’nun çıkarına olduğunu söyledi.
“Türk hükümetindeki insanlara minnettarız”
Smith, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne ait bir soruya cevabında, Türkiye’nin Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başından bu yana global ölçekte çok kritik olan muahedeyi sağlamak için çok tesirli rol oynadığını belirterek “Bu alanda gösterdikleri takdire şayan uğraşlar için Türk hükümetindeki insanlara minnettarız ve devam etmelerini diliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Rusya’nın tahıl akışını yavaşlattığını gördüklerini belirterek Rusya’yı “tırmandırma siyaseti” yapmakla suçlayan Smith, “Karadeniz Tahıl İnisiyatifinin yenilenmesiyle ilgili gördüğümüz tırmandırma siyaseti bizce büsbütün sorumsuzca ve kabul edilemez.” dedi.
“Zaporijya’da (nükleer silah) bu çeşit bir kullanımın yakın olduğuna dair işaret görmüyoruz”
Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy’nin Rusya’nın, Zaporijya Nükleer Santrali’nde, radyasyon sızıntısı içeren bir terör saldırısı senaryosunu değerlendirdiğine ait tezleri hakkındaki soruya da Smith, “Rusya’nın rastgele bir nükleer santrale ziyan vermekle tehdit ettiğini gördüğümüzde çok endişeleniyoruz.” sözlerini kullandı.
Smith, Zaporijya’da bu cins bir nükleer silah kullanımının “yakın olduğuna dair rastgele bir işaret görmediklerini” belirterek, Zaporijya etrafındaki durumu yakından izlediklerini ve izleyeceklerini lisana getirdi.
Böyle bir durumda NATO’nun cevap verip vermeyeceğinin sorulması üzerine Smith, NATO müttefiklerinin Ukrayna’ya verdiği dayanağın devam ettiğini söyledi.
Smith, ABD Lideri Joe Biden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Vilnius’ta ikili görüşme yapıp yapmayacağına ait soruya da bu türlü tepelerde ikili görüşmeler için fırsat olduğu fakat bu mevzuda verebileceği rastgele bir ayrıntının olmadığı karşılığını verdi.