4 bin liralık bayram ikramiyesine karşı emekliler ayakta… DİSK öncülüğünde Cevahir AVM önünde toplandılar: Taleplerini sıraladılar!

Şeker Bayramı’nda yalnızca bin lira artırılarak 4 bin liraya çıkarılan emekli bayram ikramiyesi, Kurban Bayramı öncesinde de yerinde saydı. 31 Mayıs’tan itibaren yatırılmaya başlanan ikramiyeler 4 Haziran’a kadar tüm hesaplara geçecek.

CEVAHİR AVM ÖNÜNDE TOPLANDILAR

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, (DİSK) ikramiye tutarına karşılık hazırladığı raporda Emeklinin 7 yıllık bayram ikramiyesi kaybının 50 bin lira olduğunu belirtti ve “Bayram ikramiyesi değil harçlık! Pula dönen emekli bayram ikramiyesini kabul etmiyoruz!” diyerek İstanbul Şişli’deki Cevahir Alışveriş Merkezi’nin önünde eylem düzenledi.

Emekli buluşmasında konuşan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, DİSK-AR’ın emekli bayram ikramiyesindeki erimeyi gösteren raporun detaylarını paylaştı.

‘EMEKLİLERE YÖNELİK ADALETSİZLİK GİDEREK BÜYÜYOR’

Çerkezoğlu, emeklilerin yıllarca değer üretip ülkeyi zenginleştirmelerine karşın görmezden gelindiğini belirterek “Ülkemizde emekli adaletsizliği giderek büyüyor. Hem emekli olabilmek hem de insanca bir emekli yaşamı sürmek giderek zorlaşıyor” dedi.

Türkiye’de emeklilik sisteminin 2008 yılında yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile iyice kötüleştiğini ifade eden Çerkezoğlu “Emekli aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayıları düşürüldü. Emekli aylıklarının hesaplanmasında milli gelirin payı iyice azaldı. Aylıkların artırılmasında sadece resmi enflasyon dikkate alınmaya başlandı ve sonuçta aylıklarda ciddi bir gerileme yaşandı” dedi.

Asgari ücretin bile altında kalan ortalama emekli aylığını geçmiş yıllarla kıyaslayan Çerkezoğlu, “2002 yılında en düşük işçi emekli aylığı asgari ücretin yüzde 32 üzerindeyken, bugün Hazine’den tamamlama işlemi sonrasında bile en düşük emekli aylığı asgari ücretin yüzde 34,5 altındadır. Kök aylıklarda durum daha da vahimdir. Hazineden tamamlama gibi ucube bir uygulamayla 14 bin 469 TL olarak ödenen aylıklar ise yılın ilk dört ayında enflasyon karşısında alım gücünü kaybederek 12 bin 536 TL’ye gerilemiştir” ifadelerini kullandı.

‘İKRAMİYELER HARÇLIK HALİNE GELDİ’

Emekli aylıkları gibi emekli bayram ikramiyelerinin de yıllar içerisinde eridiğini vurgulayan Çerkezoğlu “İki bayramda, bütün yıl boyunca 8 bin lira ikramiye. Utanç verici bir durum. Bu nasıl ikramiye? Bugün artık bir ikramiyeden değil bayram harçlığından söz etmek lazım. 2018 yılında belirlenen bayram ikramiyesi, asgari ücretin yüzde 62,4’üne karşılık geliyordu. 2025’te 4 bin TL’lik bayram ikramiyesi asgari ücretin yüzde 18’ine kadar geriledi. Emekli ikramiyesi asgari ücrete göre artırılsaydı en az 13 bin 793 TL olması gerekirdi. Böylece emekli bayram ikramiyesinin asgari ücret karşısındaki kaybı 2025 için, iki bayramı da dikkate aldığımızda yaklaşık 20 bin TL kayıp var. Emekli bayram ikramiyesi TÜFE ve gıda enflasyonu karşısında da 2018-2025 arasında 25 bin 248 TL eridi” ifadelerini kullandı.

TALEPLER SIRALANDI

DİSK’in emekliler adına talepleri şöyle:

• En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir. Bu tutar emeklilerin kök aylığı kabul edilmelidir. Ucube bir sistem olan tamamlama işleminden vazgeçilmelidir. Bunun yerine en düşük aylık asgari ücrete çekilmeli, diğer aylıklar da aynı oranda yükseltilmelidir.
• Emekli aylıkları arasındaki dengesizliğin giderilmesi için intibak düzenlemesi yapılmalıdır. Emekli aylıklarının bağlanmasında 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere var olan üç ayrı sistemden doğan adaletsizlikler ve dengesizlikler giderilmelidir. Aynı sürelerle çalışan ve eşit prim ödeyen emeklilerin aylıkları arasındaki farklar eşitlik ilkesine aykırıdır. Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayıları eski düzeyine yükseltilmeli ve kapsamlı intibak düzenlemesi ile emekli aylıkları arasındaki eşitsizlik giderilmelidir.
• Enflasyonun hatalı ve eksik ölçümünden kaynaklanan kayıplar giderilmeli. Emekli aylıklarının artırılmasında büyüme oranlarının tamamı dikkate alınmalıdır.
• Yılda iki kez verilen emekli bayram ikramiyeleri en az asgari ücret kadar olmak üzere artırılmalıdır. Emekli bayram ikramiyesi emekli aylığından az olmamalıdır. Emeklilere yılda 4 kez birer aylık tutarından ikramiye verilmelidir.
• Emeklilik yaşı konusunda adalet ve denge sağlanmalıdır. Emeklilikte adil bir kademeli geçiş sistemi uygulanmalıdır. Uzun yıllardır verilen mücadele sonucu yapılan EYT düzenlemesi önemli bir mağduriyeti giderirken yeni adaletsizlikler yaratmıştır. Anayasa’nın eşitlik ilkesi ihlal edilmiştir. 8 Eylül 1999 gününden önce sigortalı olanlar için emeklilikte yaş koşulu olmadan emeklilik imkânı tanınırken, 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olan kadınlarda 20 ve erkeklerde 17 yıl daha geç emeklilik söz konusu olacaktır. Bir gün, bir ay, bir yıl farkla ortaya büyük bir dengesizlik çıkmıştır. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 ve sonrası olanlar için adil bir kademeli geçiş sistemi kabul edilmelidir.
• Emekli ile dul ve yetim aylıkları belirlenirken emekliler söz ve karar sahibi olmalıdır. Emeklilerin sendika kurma hakkı önündeki yasal engeller kaldırılmalı, işçi emeklilerine aylıklar belirlenirken toplu sözleşme hakkı tanınmalıdır. Emekli sendikalarına dönük kapatma davalarından vazgeçilmelidir. Hükümet emekli sendikalarını kapatma girişimlerinden vazgeçmelidir.

DİSK Emekli-Sen Gölcük Şube Başkanı Hamza Kaya, sendika hakkındaki kapatma kararı, emekli aylıkları ve ikramiye tutarı hakkında Cumhuriyet’e konuştu, “Biz emekliler öyle güçlüyüz ki bu hükümete güle güle” dedi.