Türk Lirası yıllar içinde eridi: 20 yıl önce 5 TL ile neler alınabiliyordu?

Son yıllarda hızla değişen fiyatlar ve teknolojinin getirdiği nakit taşıma alışkanlıkları, “para” algısını da değiştirdi. Tedavüldeki en büyük banknot olan 200 TL ile alım gücü karşılaştırmaları sıkça yapılırken, artık kaç gram altın alınabileceği herkes tarafından hesaplanıyor.

5 TL’NİN 20 YILLIK SERÜVENİ

Temel gıda alışverişlerinde 5 TL’nin 20 yıllık serüvenine bakıldığında, 2005 yılında henüz TL’den altı sıfır yeni atılmışken, en küçük banknotun önemli bir alım gücü olduğu görülüyor.

2005 yılında 3 harfli marketlere girildiğinde, 5 TL ile birkaç ürün alınabiliyordu; o yıllarda poşetlerin ücretsiz olması da alışverişin kolaylığını artırıyordu.

2005 fiyatlarıyla 5 kg un ile küp şeker ve sirke kombinasyonu yapılabilirken, un 2 kg alındığında yanında fındık kreması ve gofret de alınabiliyordu.

2010 yılındaki kataloglarda fiyat artışının çok yüksek olmadığı görülüyor. Temel gıda ürünleri üzerinden bakıldığında, haşlanmış konserve kuru fasulye ve nohut alınabiliyor, yanında bir sirke ile para üstü de kalabiliyordu; poşetler hâlâ ücretsizdi.

2015 yılına gelindiğinde, 5 TL halen meyve karşısında değerini koruyordu. Bir kilogram muz ile aynı miktarda portakal alınabilirken, farklı şekilde bir kilogram nar ile armut ya da ayva da alınabiliyordu.

2020 yılına gelindiğinde, 5 TL’nin marketteki gücü azalmaya başladı. Artık fındık kreması alınamıyordu. 5 TL ile yaklaşık 420 gram tavuk baget alınabilirken, yerine hazır makarna (noodle) çeşitlerinden 3 paket alınabiliyordu.

2025’te durum çok farklı. 5 TL ile markette alınabilecek ürün sayısı oldukça kısıtlı, abur cubur reyonundan sadece küçük dolgulu bir bisküvi alınabiliyor.

5 TL’NİN DOLAR VE ALTIN DEĞERİ

Ekonomim’den Özder Şeyda Uyanık’ın haberine göre 2005 yılı sonlarında, 5 TL’nin dolar karşılığı 3,7 dolardı; günümüzde ise yaklaşık 12 sente denk geliyor.

Aynı dönemde (29 Aralık 2005) gram altın (22 ayar) 22,4 TL idi ve yaklaşık 5 adet 5 TL ile alınabiliyordu. Günümüzde 22 ayar bir gram altın (güncel satış fiyatı 5.820 TL) almak için 1.164 adet 5 TL’lik banknota ihtiyaç bulunuyor.