Soma Termik Santrali’nin borcu Türkiye Kömür İşletmeleri’ni vurdu: Bir özelleştirme fiyaskosu

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Kamu İşletmeleri Raporu’na göre, TKİ 2024 yılına kadar kârlı bir kuruluştu. 2022 yılında 2.3 milyar lira kâr eden kurum, 2023 yılını da 2.2 milyar lira kâr ile kapattı. Ancak 2024’te işler tersine döndü. O yıla kadar kârlı olan TKİ, 2024’ü tam 6.4 milyar lira zararla kapattı.

Bu zararda Soma Termik Santrali’nin etkisine dikkat çekildi. Soma Termik Santrali 13 Ocak 2015 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ihaleye açılmış ve Konya Şeker Sanayi ve Ticaret A.Ş. 685.5 milyon dolar teklifle santrali almıştı. Konya Şeker, aynı zamanda Torku’nun da sahibi.

‘BORCUNU TAHSİL EDEMEDİ’

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi, CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, TKİ’nin tarihinin en büyük zararına imza attığını söyledi. 2024 yılına 2.2 milyar TL kâr ile başlayan kurumun, aynı yılı 6.4 milyar TL’lik zararla kapattığına dikkat çeken Bakırlıoğlu, şöyle devam etti:

“2022 yılında 2 milyar 344 milyon TL, 2023 yılında ise 2 milyar 293 milyon TL kâr açıklayan TKİ’nin, 2024 yılını büyük zarar ile kapattığını görüyoruz. Kurumun 2024 yılı faaliyet raporunu incelediğimizde ise senelerdir dile getirdiğimiz acı gerçekle karşı karşıya kaldık. TKİ uzunca bir süredir Torku’nun da sahibi olan Konya Şeker’den alacağını tahsil edemiyordu. Biz de bunu senelerdir söylüyor, yöneticileri bu sorunu çözmeye, santrali kamulaştırmaya davet ediyorduk. TKİ’nin alacağı yıllar içinde büyüdü ve işte en sonunda kurumu borç batağına sürükledi. Faaliyet raporunu incelediğimizde kurumun ticari alacağının 17 milyar 685 milyon lira olduğunu görüyoruz. Bu aslında Konya Şeker’den alacağının kamufle edilmiş hali. Bu borç 3 milyardan, 18 milyara gelmiş durumda.”

‘5 MİLYAR LİRA FAİZ ÖDEDİ’

Bakırlıoğlu, kurumun bu alacağını tahsil edemediği için parayı finansman kuruluşlarından temin etmek zorunda kaldığını ve sadece 2024 yılında yaklaşık 5 milyar lira faiz ödediğini söyledi. TKİ’nin 15 milyar lira borcu gözüktüğüne işaret eden Bakırlıoğlu, şöyle devam etti:

“Yani kurum alacağını tahsil edemediği için faiz sarmalına düşmüş ve yıllar sonra 6 milyar 416 milyon TL zarar açıklıyor. Biz üç yıldan beri uyarıyoruz. Bugün yaşanacakları 3 yıl öncesinden söyledik. 3-4 yıl önce Konya Şeker’in TKİ’ye 3 milyar lira borcu vardı. ‘Önlem alın’ dedik. ‘Eğer önlem alınmazsa bu borç katlanarak büyür ve termik santral içinden çıkılmaz bir hale gelir’ dedik. Kimse bizi dinlemedi. Yıllardan beri haykırıyoruz. Yıllardan beri kurum kulağının üstüne yattı, borca rağmen santrale kömür vermeye devam etti. Günün sonunda da kurum en sonunda faiz sarmalına düştü ve zarar etti.”

‘HESABI KİM VERECEK?’

CHP’li Bakırlıoğlu, Konya Şeker ile TKİ’nin yaklaşık 19-20 milyar TL’ye ulaşan borçların yapılandırılması için anlaşma imzaladığı yönünde haberler olduğuna da dikkat çekti. Bakırlıoğlu, “Madem bu anlaşma yapılacaktı neden borç 3 milyarken, TKİ zarar etmezken yapılmadı? Oluşan bu kamu zararının hesabını kim verecek? Bu zarar bir muhasebe hatası değil, yönetim skandalıdır. TKİ’yi bu noktaya getiren herkes yargı önünde hesap vermelidir” dedi.