AYM’den Türkiye Varlık Fonu’na ilişkin karar: TBMM denetimi yeniden zorunlu hale getirildi!

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş., Türkiye Varlık Fonu (TVF) ve bu yapıların kurduğu veya kuracağı şirketler ile alt fonlara ilişkin önemli bir karar aldı. Yüksek Mahkeme, söz konusu şirket ve fonların Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından denetlenmesini engelleyen hükümleri iptal etti. Ayrıca TVF kontrolündeki şirketlere kamu şirketleri için geçerli mevzuat ve kısıtlamalardan muafiyet tanıyan yasa hükmüne de son verildi.

DW’den Alican Uludağ’ın aktardığı bilgilere göre, 5 Aralık 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararla AYM, 19 Ağustos 2016 tarihli 6741 sayılı Kanun’un “Muafiyet ve istisnalar” başlıklı 8’inci maddesindeki iki yetkiyi Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

KAMU ŞİRKETİ MEVZUATINDAN MUAFİYET İPTAL EDİLDİ

Mahkeme, 8’inci maddenin 4’üncü fıkrasında yer alan ve TVF’nin hâkim hissedar olduğu şirketler ile bunların bağlı ortaklıklarının, kamu iktisadi teşebbüsleri dahil kamuya ait kurumlara uygulanan mevzuat ve sınırlamalardan muaf tutulmasına ilişkin hükmü iptal etti. Kararda, demokratik devlet ilkesinin gereği olarak kamu kaynağı kullanan tüm kurumların denetime açık olması gerektiği vurgulandı.

AYM değerlendirmesinde, “Demokratik devlet, kamu gücüyle toplanan kaynakların kamu yararına uygun biçimde kullanılmasını güvence altına alacak şeffaf ve hesap verebilir bir mali düzen kurmakla yükümlüdür” ifadelerine yer verdi. Mahkeme, düzenlemenin belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleriyle bağdaşmadığını belirtti.

Bu kararla birlikte, TVF’nin kontrol ettiği şirketlerin de KİT mevzuatına tabi olacağı belirtilmiş oldu.

MUAFİYET DÜZENLEMESİ KALDIRILDI

AYM, aynı maddenin 2022’de eklenen 5’inci fıkrasını da Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Bu düzenleme, TVF’nin kurduğu veya hâkim hissedarı olduğu şirketler ile alt fonları, Sayıştay Kanunu’nun da aralarında bulunduğu 18 kanundan muaf tutuyor ve bu yapıları TBMM denetiminin dışına çıkarıyordu.

Mahkeme, düzenlemenin Anayasa’nın 165’inci maddesiyle çeliştiğini, söz konusu şirketlerin TBMM tarafından denetlenmesi için açık ve etkin bir sistem kurulmasının zorunlu olduğunu belirtti.

DENETİM KAPSAMININ GENİŞLEDİ

6741 sayılı Kanun’un mevcut halinde, TVF Yönetimi A.Ş., TVF ve kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabi tutuluyor ve denetim raporları TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyordu. AYM, iptal edilen hükümlerin TVF’ye bağlı diğer şirket ve alt fonları bu denetimin dışında bıraktığını, ancak bu yapılar için alternatif bir denetim mekanizmasının da öngörülmediğini vurguladı.

TMSF DÜZENLEMELERİNE DE İPTAL

AYM, ayrıca Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) kayyım olarak atandığı ya da yetkilerinin devredildiği şirketlerde, ortakların payları oranında yeni şirket kurabilmesini ve bu durumda ortakların muvafakatinin aranmayacağına ilişkin hükümleri de Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.