Dünya nüfusunun beşte birini barındıran Afrika’ya temiz enerji yatırımlarında küçük pay

Dünyada yatırım dengesizlikleri derinleşiyor…

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından bu yıl 10’uncusu hazırlanan Dünya Enerji Yatırımları raporuna göre Afrika’da özel sektör kaynaklı temiz enerji yatırımları, 2019’da yaklaşık 17 milyar dolardan 2024’te yaklaşık 40 milyar dolara yükseldi.

NÜFUSUN BEŞTE BİRİNE UFACIK PAY

Rapora göre, küresel enerji sektörüne bu yıl 3,3 trilyon dolar yatırım yapılacak, toplam temiz enerji yatırımı ise 2,2 trilyon dolar olacak.

Dünya nüfusunun yüzde 20’sini barındıran Afrika ise temiz enerji yatırımlarının sadece yüzde 2’sine ulaşabilecek.

Hesaplamalara göre, Afrika’nın bu yıl temiz enerji yatırımlarından alacağı pay yaklaşık 44 milyar dolar olacak.

1 MİLYAR İNSANIN TEMİZ PİŞİRMEYE ERİŞİMİ YOK

Kıta genelinde halihazırda 600 milyon insan elektriğe erişimden yoksunken, yaklaşık 1 milyar insan temiz pişirme yakıtı ve teknolojilerine ulaşamıyor.

Rapora göre, Sahra Altı Afrika bölgesinde yatırımlar, bölgenin büyüklüğü ve nüfus potansiyeline kıyasla hala ‘çok düşük’ seviyelerde bulunuyor.

GELİR POTANSİYELİ OLMADIĞI İÇİN GÖRMEZDEN GELİNİYOR

Afrika’da düşük olan temiz pişirme çözümlerine yönelik yatırımlar, genellikle bağışçılara, kamu desteklerine ve hibelerle yürütülen projelere bağlı oluyor.

Bu alan, yatırımcılar açısından yeterli getiri potansiyeli sunmadığı için tercih edilmiyor.

Bu durum, enerji yatırımlarında ‘ticari olarak geri dönüşü olmayan’ alanlarda kamu politikalarının ne denli belirleyici olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.

DAHA FAZLA ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ GEREKİYOR

Rapora göre, enerjiye erişim alanında sürdürülebilir ve adil çözümlere ulaşmak için, temiz pişirme teknolojileri gibi temel hizmetlerin desteklenmesinde daha fazla kamusal ve uluslararası iş birliği yapılması önem arz ediyor.

Yatırımların yalnızca büyük altyapı projelerine değil, aynı zamanda küçük ölçekli dağıtık çözümlere yapılması gerekiyor.

Özellikle güneş enerjisi sistemleri, mini şebekeler ve enerji depolama çözümleri, kırsal kesimlerde sürdürülebilir enerji erişimi için öncelikli alanlar arasında yer alıyor.

ENERJİNİN BÜYÜK KISMI FOSİT YAKITLARA GİDİYOR

IEA’ya göre, Afrika’da toplam enerji yatırımlarının yaklaşık yüzde 70’i hala fosil yakıtlara ayrılıyor.

Kamu ve kalkınma finansmanı kaynaklı enerji yatırımları geçen yıl 2015’e kıyasla üçte bir oranda azalarak 20 milyar dolara geriledi.

Söz konusu düşüşte, kıtanın petrol ve doğalgaz sektöründeki yatırım azalışı belirleyici oldu.

Yenilenebilir enerji yatırımları ise bu kaybı ancak sınırlı ölçüde telafi edebildi.

KAMU KAYNAKLARINDAN DOLAYI DÜŞÜŞ

Kamu kaynaklı yatırımların azalmasıyla, Afrika’da temiz enerji yatırımları da düştü.

Özel sektör ise bu açığı kısmen kapatmaya çalışıyor.

ÖZEL SEKTÖRÜN GÖZÜ YENİLENEBİLİR ENERJİDE

Özel sektörün ilgi gösterdiği alanların başında yenilenebilir enerji geliyor.

Kalkınma finansman kurumlarından sağlanan “risk azaltıcı” sermayeler, bu yatırımları mümkün kılan ana araçlardan biri oluyor.