Türkiye’nin evleri, tarihi ve kültürel birikiminin yansımalarını taşırken, her bir yapı kendi bölgesinin sosyal ve ekonomik koşullarını da gözler önüne serer. Bu evlerin tarihi, sanat tarihi içindeki yeri, mimari özellikleri, yerel kültürler ile etkileşimleri ve kullanım alanları, çeşitli faktörlere bağlı olarak büyük farklılıklar gösterir. Özel olarak korunmaları için yürütülen çalışmalar, henüz korunmamış olanlar için bölgenin beklentileri ile birleşerek, bu evlerin ne denli önemli bir miras olduğunu ortaya koyar. Benzer evlerden oluşan ünlü sokaklar, caddeler ve mahalleler ise bu kültürel zenginliğin bir parçasıdır.
TÜRKİYE’NİN ESKİ EVLERİ: YEDİ İKLİM, DÖRT MEVSİMİ ANLATIR
Türkiye’nin evleri, yedi coğrafi bölgenin farklı iklim ve coğrafi özellikleri ile şekillenen sosyal yaşamı ve mimarisi ile dikkat çeker. Her yöreye özgü evler, çevresindeki sokaklar ve bulunduğu şehrin karakteri, bu eski yapılarla birleşerek, tarihi bir doku oluşturur. Bu durum, turizmi de olumlu yönde etkileyen önemli bir faktördür.
TÜRKİYE’NİN EVLERİNE COĞRAFYA ETKİSİ
Evlerin yapımında kullanılan taş ve ahşap gibi malzemeler, coğrafi özelliklerin bir yansımasıdır. Örneğin, geleneksel Türk mimarisinde pencerelerin en ve boy oranları dikkatle ayarlanmış, pencere söveleri ise her ilin coğrafi konumuna göre farklı şekillerde tasarlanmıştır. Çatılarda geniş saçaklar ve payandalar kullanılması, hem estetik hem de işlevsel bir gereklilik olarak karşımıza çıkar. Kapadokya’nın Ürgüp bölgesinde ise evler, bölgenin hakim bej rengi ile inşa edilmiştir.
ESKİ EVLERE İKLİMİN ETKİSİ
Doğu illerinde pencere sövelerinin taş, Batı illerinde ise ahşap görünümlü olması, iklimin etkisini açıkça gösterir. Örneğin, Mardin Evleri, yaklaşık 4 metre yüksekliğe ulaşan duvarlarıyla sert iklim koşullarına karşı bir koruma sağlar. Mardin’de, yazın yaşamın yoğunlaştığı eyvan olarak adlandırılan yarı açık alanlar, mimarinin önemli parçalarındandır. Bu alanlar, batı güneşine karşı gölge sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
Şanlıurfa Evleri ise Güneydoğu Anadolu sivil mimarisinin en güzel örneklerini yansıtır; bu evler, yerel kalker (nahit) taşından inşa edilmiştir. Bu yapılar, yazın sıcaktan kışın ise soğuktan koruma özellikleri ile dikkat çeker. Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan bu evler, her biri kendi hikayesini anlatan, kültürel zenginlikleri barındıran birer sanat eseridir.
Gündemden son dakika ve magazin haberlerine ulaşmak için havadiskolik.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Kaynak: Kendi araştırmalarım ve yerel mimari ile ilgili literatür.
