Uzmanlar uyardı: ‘Doğal’ etiketli tabaklar sandığınız kadar masum değil

Son yıllarda plastik kullanımına alternatif olarak hızla yayılan “eko dostu” biyobazlı tabaklar ve mutfak kapları, sürdürülebilirlik iddiasıyla milyonlarca tüketicinin tercihi hâline geldi. Ancak Prag’daki Kimya ve Teknoloji Üniversitesi (UCT) araştırmacıları tarafından yürütülen kapsamlı bir çalışma, bu ürünlerin sanıldığı kadar masum olmadığını gözler önüne serdi. Araştırma, özellikle bambu katkılı materyallerin sıcak veya asitli yiyeceklerle temas ettiğinde zararlı kimyasalları serbest bırakabileceğini ortaya koyarak büyük yankı uyandırdı.

BİYOBAZLI ÜRÜNLERDE TEHLİKELİ İÇERİKLER TESPİT EDİLDİ

UCT araştırmacıları, İngiltere, Çin ve Çek Cumhuriyeti piyasalarından temin ettikleri 33 farklı bambu ve biyobazlı tabak, kase, bardak ve çocuk yemek setini analiz etti. Yapılan testlerde en dikkat çekici bulgu, ürünlerin yüzde 32’sinde melamin tespit edilmesiydi. Araştırmacılar ayrıca bazı örneklerde pestisit kalıntıları ve çeşitli bitkisel yan ürün metabolitlerine de rastladı. Gelişmiş analiz teknikleri kullanılarak yürütülen çalışmada, Avrupa Birliği’nin melamin limitlerini aşan altı ürün belirlenerek bu ürünlerin yasal standartlara uymadığı ortaya kondu.

“DOĞAL ETİKETİNE KANMAYIN” UYARISI

Araştırmanın başyazarı olan UCT’den Profesör Jana Hajslova, sonuçların tüketiciler için kritik bir uyarı niteliği taşıdığını belirtiyor:

“Doğal” etiketi son derece yanıltıcı olabilir. Pek çok biyobazlı tabak, aslında bambu lifleri eklenmiş melamin-formaldehit reçinesinden üretilmiş plastik ürünlerdir.”

Hajslova, bu materyal birleşiminin polimer yapısını zayıflattığını, dolayısıyla özellikle sıcak çorba, sos, çay, kahve ya da asitli içeceklerde melamin sızıntısının hızlandığını vurguladı. Araştırma ayrıca bu ürünlerin çoğunun renkli tasarımlar nedeniyle çocuklara hitap edecek şekilde piyasaya sunulduğuna dikkat çekiyor. Bilim insanları, “100% doğal”, “bamboo” veya “biyobozunur” etiketlerinin büyük bölümünün gerçeği yansıtmadığını belirtiyor.

PESTİSİT KALINTILARI DA ENDİŞE VERİYOR

Araştırmacılar, 443 farklı pestisit için yapılan taramalarda, özellikle tahıl bazlı ürünlerde en yüksek kalıntı yoğunluğunun bulunduğunu rapor etti. Bambu katkılı ürünlerde ise melamin dışında yalnızca dezenfektan kalıntılarına rastlandı. Bu durum, biyobazlı mutfak ürünlerinin yalnızca kimyasal yapıları açısından değil, kullanılan hammaddelerin tarımsal geçmişi açısından da risk taşıyabileceğini gösteriyor.