Turuncu kedilerin sırlarını bilim çözdü: Genetik farklılıklar bilim dünyasını şaşırttı

Turuncu kedilerin farklı bir enerjisi olduğu hep konuşulur: daha cana yakın, daha çılgın, hatta biraz da “fırlama”… Ancak Stanford Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu kedilerin gerçekten sıra dışı olduğunu gösteren bir bilimsel çalışmaya imza attı. 15 Mayıs’ta Current Biology dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, turuncu renk yalnızca dikkat çekici değil, aynı zamanda genetikte eşi benzeri olmayan bir mutasyonun sonucu.

GENETİKÇİLER ŞAŞKINLIKLA KARŞILADI

Kedi sahipleri için turuncu kedi demek biraz neşe, biraz huysuzluk demek. Genetikçiler içinse asıl mesele bu rengin nasıl oluştuğu. Turuncu kedilerin çoğunlukla erkek olması, bilim insanlarını bu özelliğin X kromozomu üzerinden geçtiğine inandırmıştı. Dişi kedilerin iki X kromozomu taşıması, her iki kromozomda da aynı mutasyonun bulunması gerektiği anlamına geliyor bu da tamamen turuncu dişilerin daha nadir görülmesine neden oluyor. Bu yüzden çoğu turuncu dişi, parçalı desenli: calico ya da tortoiseshell. Ancak X kromozomundaki bu renk değişiminin nerede ve nasıl oluştuğu bugüne kadar çözülememişti. Çünkü bilinen diğer sarı/turuncu pigmentasyon genleri X kromozomu üzerinde yer almıyordu.

TURUNCU KEDİLERİN GENETİK “HATASI”

Stanford Üniversitesi’nden Dr. Christopher Kaelin, 10 yıl boyunca kedi sahiplerinden DNA örnekleri toplayarak turuncu kedilerle ilgili genetik analiz yaptı. Araştırma ekibi, bu örnekleri mevcut kedi genomlarıyla karşılaştırdı ve X kromozomu üzerinde 51 potansiyel varyant tespit etti. Ancak yalnızca 3 tanesi yalnızca turuncu kedilere özgüydü.

Bunlardan en dikkat çekeni, 5.076 baz çiftlik küçük bir silinme (deletion) idi. Bu silinme doğrudan bir genin içinde değil, iki gen arasındaki boşlukta yer alıyordu. Ancak bu küçük silinme, Arhgap36 adlı bir genin pigment üreten hücrelerde aktifleşmesine neden oluyordu normalde bu gen pigmentasyonla ilgisizdi. Yapılan deneylerde bu silinmenin, siyah pigment üretimini baskıladığı ve bunun yerine turuncu pigmentin üretildiği ortaya kondu. Bu türden bir mutasyon, evcil kedilerin atası olan vahşi kedilerde bile görülmedi.

TEK BİR MUTASYON MİLYONLARCA TURUNCU KEDİ

Araştırmacılara göre bu genetik varyant, tüm turuncu kedilerde aynı ve çok büyük ihtimalle evcilleştirme süreci sırasında yalnızca bir kez ortaya çıktı. Bu da şu anlama geliyor: Günümüzdeki tüm turuncu kediler, aynı genetik değişikliği taşıyan tek bir ataya dayanıyor olabilir.