Psikologlardan uyarı: Pornografi kullanımının sorunlu olduğunu gösteren üç belirti

Avustralya, Brezilya ve İngiltere’den araştırmacılar tarafından yürütülen kapsamlı bir çalışma, erkekler arasında yaygınlaşan çevrim içi pornografi kullanımının hangi noktada “sorunlu” bir hâl aldığını ortaya koyuyor. Araştırma, belirli davranış kalıplarının dijital bağımlılıkla benzer özellikler taşıdığını, tüketim arttıkça haz seviyesinin düştüğünü ve kontrol kaybının belirginleştiğini gösteriyor. Uzmanlar, pornografi kullanımına ilişkin tartışmaların uzun süredir klinik gözlemlere dayandığını, ancak bu çalışmanın ilk kez olguyu davranışsal verilerle tanımladığını ifade ediyor.

UZMANLARIN BELİRLEDİĞİ ÜÇ KRİTİK İŞARET

Araştırma, ABD ve İngiltere’den 2.000 erkek kullanıcıyı kapsıyor. Katılımcıların en az yılda bir kez pornografi izlediği biliniyor.

Öne çıkan üç davranış şöyle tanımlandı:

• Binge seansları: En az iki saat süren izlemler veya birden fazla orgazm içeren uzun tüketim döngüleri.
• Tab-jumping: İçerikler arasında hızla geçiş yapma, sürekli yeni bir şey arama eğilimi.
• Edging: Orgazmı geciktirme davranışıyla süreci yapay olarak uzatma.

Araştırmaya göre bu davranışlar, impulsivite, duygusal kaçınma ve kontrol kaybıyla doğrudan ilişkili bulunuyor.

TEKRARLAYAN TÜKETİM HAZ KAYBINA YOL AÇIYOR

Çalışmanın önemli bulgularından biri, uzun süreli tüketimin hazzı azaltması. Tekrarlayan içerik izleme, kullanıcıyı daha yoğun veya farklı materyallere yönlendiriyor. Bu döngü, “tolerans artışı” olarak tanımlanan süreci tetikliyor ve kullanıcı daha şiddetli, daha yeni veya daha uç içeriklere yöneliyor. Araştırmacılar, bu tolerans artışının kontrol kaybıyla yüksek oranda ilişkili olduğunu belirtiyor. Bu durum yalnızca tüketim süresini değil, izleme biçiminin yapısını da değiştiriyor.

PORNOGRAFİ KULLANIMI SEKS BAĞIMLILIĞINDAN ÇOK İNTERNET BAĞIMLILIĞINA BENZİYOR

Çalışmanın en dikkat çekici çıkarımlarından biri, sorunlu pornografi kullanımının çevrim dışı seks bağımlılığı modelleriyle tam uyuşmaması. Araştırmacılar, özellikle dijital yenilik arayışının (tab-jumping) internet bağımlılığı döngülerine çok daha yakın bir yapı ortaya koyduğunu belirtiyor. Bu nedenle, sorunun temelinde cinsel dürtülerden ziyade dijital platformların mimarisi bulunuyor. Platformların sınırsız içerik sunması, sürekli yenilik hissi yaratması ve tüketimi ödüllendiren yapısı, davranışı pekiştiriyor.

TEDAVİ YAKLAŞIMLARINDA YENİ BİR ÇERÇEVE

Sorunlu pornografi kullanımının nasıl sınıflandırılması gerektiği konusunda uzun süredir tartışmalar var. Klinisyenlerin bir kısmı bu davranışı obsesif-kompulsif bir yapı olarak değerlendirirken, diğerleri kumar veya oyun bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılıklar arasında ele alıyor.

Bu yeni çalışma, binge seansları, edging ve tab-jumping gibi davranışı somut biçimde ölçen göstergeler sunuyor. Bu ölçümlerin, hem klinisyenlere hem de kullanıcılara “yüksek kullanım” ile “sorunlu kullanım” arasındaki farkı ayırt etme imkânı sağlayacağı belirtiliyor.