Neden yenisi hep daha çekici? Bilim ‘Coolidge Etkisi’yle açıklıyor

Cinsel davranışlar üzerine yapılan araştırmalar, “Coolidge etkisi” adı verilen dikkat çekici bir olguyu ortaya koydu. Bu etki, erkeklerin aynı partnerle tekrar eden cinsel deneyimlerde ilgisini kaybetmesine, ancak yeni bir partnerle karşılaştığında yeniden güçlü bir istek duymasına dayanıyor.

Bilim insanlarına göre bu refleks, doğanın genetik çeşitliliği artırmak için tasarladığı evrimsel bir strateji.

BİR BAŞKANIN ESPRİSİ BİLİMSEL TERİM OLDU

Etkinin adı, 1920’lerde ABD Başkanı Calvin Coolidge ve eşi Grace Coolidge’in bir çiftlik ziyaretinde yaşanan ünlü bir anekdottan geliyor.

First Lady, üretken bir horozu görünce görevliye “Bu horoz gün boyu aynı tavukla mı çiftleşiyor?” diye sorar. Görevli “Hayır, farklı tavuklarla” yanıtını verir. Grace Coolidge gülümseyerek “Bunu Başkan’a da söyleyin” der.

Başkan Coolidge ise, “Peki, bunu her seferinde aynı tavuğa söylüyor mu?” diye karşılık verir.

Bu diyalogdan esinlenen araştırmacılar, memelilerde gözlemlenen benzer davranışa “Coolidge etkisi” adını verdi.

BEYİNDE DOPAMİN PATLAMASI

Laboratuvar deneylerinde sıçanlardan boğalara kadar birçok türde aynı örüntü görüldü: Erkek birey tanıdık bir partnerle ilgisini kaybederken, yeni bir dişiyle karşılaştığında dopamin düzeylerinde ani bir artış meydana geliyor.

Uzmanlara göre bu, beynin “ödül sistemi”nin yeniden aktive olmasıyla açıklanıyor.

Psikologlar, benzer bir etkinin kadınlarda da “yeni bir duygusal bağ kurulduğunda” tetiklendiğini belirtiyor.

DOĞANIN KODU MU, İNSAN AHLAKI MI?

Davranış bilimciler, Coolidge etkisinin sadakatsizliği değil, biyolojik çeşitliliği hedeflediğini vurguluyor. Ancak insan, toplumsal normlar ve duygusal bağlarla bu dürtüyü kontrol altına alabiliyor.

Evrimsel biyologlar bu durumu “ihanet” değil, “türün devamı için evrimsel bir refleks” olarak nitelendiriyor.

Yine de uzmanlar hatırlatıyor: “İnsan ilişkileri yalnızca biyolojiyle açıklanamaz; sevgi, sadakat ve bağlılık da evrim kadar gerçektir.”