ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından yapılan açıklamada, Güneş yüzeyindeki patlamalardan dolayı 2005’ten bu yana ilk kez bu şiddette “Jeomanyetik Fırtına” yaşanabileceği bildirildi.
JEOMANYETİK FIRTINA NEDİR?
Jeomanyetik fırtına, Dünya’nın manyetik alanında meydana gelen geçici değişikliklerdir ve güneşten yayılan enerji partiküllerinin Dünya’nın manyetosferiyle etkileşime girmesi sonucu oluşur.
JEOMANYETİK FIRTINA NE ZAMAN?
NOAA ve ABD Uzay Hava Durumu Tahmin Merkezi’nin açıklamalarında, “Şiddetli (G4) bir jeomanyetik fırtınanın muhtemelen günün ilerleyen saatlerinde meydana gelmesi ve hafta sonu devam etmesi kuvvetle muhtemeldir.” ifadesine yer verildi.
Kuzey yarım kürede etkilerinin görülmesi beklenen jeomanyetik fırtınasının kesin zamanlamasının halen netleşmediğinin belirtildiği açıklamada, fırtınanın bugünden itibaren başlayabileceği ve “uydu iletişimleri ile güç sistemlerini etkileyebileceği” bilgisi paylaşıldı.
ABD’nin Alabama ve Kuzey California eyaletlerinde söz konusu fırtınadan kaynaklı kutup ışıklarının gözlenebileceğini belirten bilim insanları, 2005’te Güneş yüzeyinde meydana gelen şiddetli jeomanyetik fırtınayı hatırlatarak, bunların nadir görüldüğünü vurguladı.
JEOMANYETİK FIRTINA NEDEN OLUR?
Güneş Lekeleri ve Güneş Patlamaları: Güneş yüzeyindeki güneş lekeleri, güneş patlamaları gibi olaylar sırasında büyük enerji miktarları serbest bırakılır. Bu enerji, plazma formunda yüklü parçacıkları içeren güneş rüzgarlarını hızlandırır.
Koronal Kütle Atımları (CME): Güneşin koronasından büyük miktarda plazmanın fırlatılması olayıdır. Bu plazma bulutları, içerdikleri yüklü parçacıklarla birlikte uzaya hızla yayılır.
Güneş Rüzgarları: Güneşin üst atmosferinden sürekli olarak yayılan yüklü parçacıklar, Dünya’nın manyetik alanına ulaştığında jeomanyetik fırtınalara yol açabilir.
JEOMANYETİK FIRTINANIN ETKİLERİ
NOAA’nın açıklamasında, Dünya’ya yaklaşmakta olan fırtınanın muhtemel etkilerine dikkat çekilerek, “yaygın voltaj kontrolü sorunlarının ortaya çıkabileceği” ve yörüngelerdeki uydularda “sürtünme, izleme ve yönlendirme sorunlarının” yaşanabileceği kaydedildi.
Söz konusu fırtınadan kaynaklı uydu navigasyon sistemlerinde ve radyo alıcılarının frekanslarında aksamalar oluşabileceği, saatler sürecek kesintiler yaşanabileceği veya benzer bazı aletlerin hiç çalışmayabileceği kaydedildi.
Uydu Sistemlerinde Bozulmalar: Jeomanyetik fırtınalar, uydu elektroniğine zarar verebilir, sinyal kalitesini düşürebilir ve hatta uyduların yörüngelerinde değişikliklere neden olabilir.
Elektrik Şebekelerinde Aksaklıklar: Yüksek gerilimli elektrik hatları jeomanyetik değişimlerden etkilenebilir, bu da voltaj düzensizliklerine ve geniş çaplı elektrik kesintilerine yol açabilir.
Navigasyon ve İletişim Sistemlerinde Bozulmalar: GPS sinyalleri bozulabilir, radyo iletişimi zorlaşabilir, özellikle kutup bölgelerinde bu etkiler daha belirgin olabilir.
Aurora (Kutup Işıkları): Yüklü parçacıkların Dünya’nın atmosferine girmesi ve atmosferdeki gazlarla etkileşime girmesi sonucu oluşan görsel bir fenomendir. Normalde yüksek enlemlerde görülen auroralar, şiddetli jeomanyetik fırtınalar sırasında daha düşük enlemlerde de gözlemlenebilir.
News
