Kuyu tipi cezaevi nedir? Kuyu tipi cezaevine kimler girer?

İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Hapishaneler Alt Çalışma Grubu, 29 Ağustos’ta Çorlu Karatepe Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne gerçekleştirdiği ziyarette tutuklu ve hükümlülerle görüşmeler yaparak ve farklı hapishanelerden gelen mektupları inceleyerek “kuyu tipi” diye bilinen cezaevleriyle ilgili bir rapor hazırladı. Peki, Kuyu tipi cezaevi nedir? Kuyu tipi cezaevine kimler girer?

KUYU TİPİ CEZAEVİ NEDİR?

İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi‘nin yüksek güvenlikli cezaevlerine ilişkin raporunda, yeni tip yüksek güvenlikli hapishanelerde ağır tecrit uygulamaları yaşandığı, hücrelerin önünde havalandırma alanı bulunmadığı, pencerelerin hava akışını engelleyecek levhalarla kaplı olduğu, üç kişilik hücrelerin kamerayla 7/24 izlendiği, sohbet, spor ve sağlık haklarının kısıtlandığı belirtildi.

Kamuoyuna duyurulan raporda, mahkumların “kuyu tipi” olarak tarif ettiği, F tipi yüksek güvenlikli cezaevlerinden daha sıkı tedbirlerin uygulandığı yeni tip yüksek güvenlikli cezaevlerinin, mimarisi ve günlük uygulamalarının 5275 sayılı Kanun ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına aykırı olduğu belirtildi.

Bulguların, havalandırma, barınma, mahremiyet, sağlık ve sosyalleşme alanlarında sistematik hak ihlallerine işaret ettiği belirtilen raporda, hücrelerin önünde doğrudan havalandırma alanı bulunmadığı, mahkumların günde yalnızca 1–1,5 saat başka bir bölüme götürüldükleri, yazlık havalandırmanın beton duvarlı, aşırı sıcak, fırın gibi olduğu ifade edildi.

KUYU TİPİ CEZAEVLERİ YASAL MI?

Raporda, AİHM kararlarından örnekler verilerek, mahkumların havalandırmasız ve sıcak dar alanlarda tutulmasının, insanlık dışı/aşağılayıcı muamele yasağının ihlali, hücre pencerelerinin, demir parmaklığa ek olarak küçük delikli metal levha ile kapatılarak, hava akışının ciddi biçimde engellenmesinin, aşağılayıcı muamele sayıldığı, üç kişilik, diğer tiplere göre daha dar yaşam alanına sahip hücrelerin kamerayla sürekli izlenmesinin de AİHM’e göre özel hayata saygı hakkının ihlali olduğu aktarıldı.

Hücre kapılarının, kontrol odasından elektronik açıldığı, arıza veya elektrik kesintisi olması halinde fiziki açma olanağı bulunmadığı belirtilen raporda, bunun acil sağlık müdahalesinde gecikme riski yarattığı kaydedildi.