İnsan evriminin anahtarı bulundu: DNA’nın yüzde 8’inin antik virüslerden geldiği keşfedildi

CNN Science’nin haberine göre, insan genomu, 23 çift kromozomdan oluşan karmaşık bir biyolojik harita. Ancak bu haritanın yaklaşık yüzde 8’i, atalarımızın milyonlarca yıl önce geçirdiği virüs enfeksiyonlarının kalıntılarından ibaret. Uzun süre “işlevsiz” kabul edilen bu antik viral DNA dizileri, yeni bir araştırmaya göre erken insan gelişimi ve evriminde kilit rol oynuyor.

ANTİK VİRÜSLER VE “ZIPLAYAN GENLER”

İnsan DNA’sının yaklaşık yarısını oluşturan ve “transpoze elementler” (TE) olarak bilinen diziler, genom içinde kopyalanıp başka bölgelere taşınabiliyor. Bunların bir kısmı eski virüslerden miras kalan “endogen retrovirüsler” (ERV) olarak tanımlanıyor. Kyoto Üniversitesi ve Çin Bilimler Akademisi’nden araştırmacılar, bu dizilerin erken gelişim dönemlerinde genlerin açılıp kapanmasını kontrol eden düzenleyici işlevlere sahip olabileceğini belirledi.

YENİ KEŞİF: MER11 DİZİLERİ

Araştırma, primat genomlarında yer alan MER11 adlı TE grubuna odaklandı. Bilim insanları, bu grubun dört yeni alt ailesini keşfetti. Bunlardan MER11_G4 adlı dizi, insan kök hücreleri ve erken dönem sinir hücrelerinde gen ifadelerini güçlü biçimde aktive etme özelliğiyle öne çıktı. Bu durum, bu DNA dizilerinin erken beyin gelişimi ve çevresel sinyallere biyolojik yanıtlarımızda rol oynadığını gösteriyor.

MER11’İN EVRİMDEKİ ROLÜ

MER11 alt ailelerinin farklı primat türlerinde evrimsel olarak değiştiği tespit edildi. Bu değişimlerin, insanların şempanzelerden ve makaklardan ayrışmasında etkili olduğu düşünülüyor. Uzmanlara göre bu diziler, evrimsel süreçte genetik çeşitliliği artırarak biyolojik adaptasyonlarımızı şekillendirmiş olabilir.

BAZI KANSER TÜRLERİNE ŞİFA OLABİLİR

Araştırmacılar, bu antik viral DNA bölgelerinin daha iyi anlaşılması halinde yeni tedavi yolları geliştirilebileceğini belirtiyor. Özellikle gen terapisi, metabolik hastalıklar ve nörodejeneratif rahatsızlıkların tedavisinde hedef alınabilecek potansiyel gen düzenleyiciler olarak görülüyorlar. Ayrıca bazı kanser tedavilerinde TE dizilerinin susturulmasının tedavi başarısını artırabileceği de öngörülüyor.