İklim krizleri sahilleri vuracak! Dünya kumsalları 2100’e varmadan yok olabilir

Küresel iklim krizi, yükselen deniz seviyesi ve kontrolsüz kıyı yapılaşması, dünya sahillerinde geri dönüşü zor bir çöküşü tetikliyor. Uruguay Cumhuriyet Üniversitesi’nden kıyı ekolojisi uzmanı Prof. Omar Defeo, sahillerin büyük bölümünün bu yüzyıl bitmeden yok olabileceğini belirtiyor. Yeni çalışmalar da hem insan etkisinin hem de iklim kaynaklı süreçlerin kumsalları hızla daralttığını gösteriyor.

“YÜZYIL SONUNA KALMADAN YARISI KAYBOLABİLİR”

Uruguaylı bilim insanı Defeo’nun aktardığı verilere göre, küresel projeksiyonlar kumsalların neredeyse yarısının 2100 yılına kadar silinebileceğini işaret etmekte. Açıklamasında, dünya genelinde yürüttükleri ortak çalışmaların aynı sonuca vardığını belirten Defeo, sürecin hem acil hem de küresel bir tehdit olduğuna dikkat çekti.

2022’de Marine Pollution Bulletin’de yayımlanan bir çalışma, özellikle kentleşmenin kumsal ekosistemleri üzerinde ağır tahribat yarattığını ortaya koydu. Brezilyalı araştırmacı Guilherme Corte’nin liderliğindeki ekip, São Paulo’nun kuzeyindeki 30 plaj üzerinde 90 farklı noktayı inceledi. Araştırmada en güçlü negatif etkinin plaj ziyaretçilerinin yoğunluğu olduğu belirlendi; biyolojik çeşitlilik ve tür yoğunluğunun ziyaret sayısıyla ters orantılı olduğu tespit edildi.

KIYI EROZYONU HIZLANIYOR

Corte, 2020’de Nature Climate Change’de yayımlanan küresel erozyon analizine de dikkat çekti. Bu çalışma, sera gazı salımlarının yüksek olduğu senaryolarda kıyı çizgisinin büyük hızla gerileyeceğini gösterdi.

Araştırmaya göre:

• 2050’ye gelindiğinde dünya kumsallarının %13–15’i ağır erozyon tehdidi altında olacak.
• Yüzyılın sonunda bu oran %35.7–49.5 seviyesine çıkacak.
• Sahillerinin büyük bölümü kaybolma riskiyle karşı karşıya olan ülkeler arasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gambiya, Surinam, Komorlar, Gine-Bissau ve Pakistan yer alıyor.

Toplam kayıp uzunluğuna bakıldığında ise Avustralya, en yüksek risk altındaki ülke konumunda. 11.426 kilometrelik kumsalın erozyon tehdidi altında bulunduğu belirtiliyor. Aynı çalışmada Arjantin, Kanada, Şili, Çin, Meksika, Rusya ve ABD de yüksek risk grubunda listeleniyor.

İNSAN FAALİYETLERİ SÜRECİ DAHA DA AĞIRLAŞTIRIYOR

Defeo, araştırma ekibinin dünya genelinde izlediği 315 kumsalın beşte birinden fazlasının yoğun ve ileri seviye erozyon yaşadığını belirtti. Bu sonuçlar, insan faaliyetlerinin doğrudan etkisini açık biçimde gösteriyor.

Corte’nin Texas Galveston sahillerinden paylaştığı fotoğraflarda, kum tepelerinin tamamen yok olduğu ve yürüyüş yollarının artık denizle aynı seviyeye geldiği görülüyor. Corte’ye göre, üst kısımda yapılan her müdahale binalar, mekanik plaj temizliği, yoğun ziyaret yalnızca kuru kısımda değil, denizle temas eden alt bölgelerdeki biyolojik çeşitliliği de yok ediyor.