Dışarıda güvenli yemek rehberi: Gıda zehirlenmesinden korunmanın 7 önemli kuralı

Almanya’nın Hamburg kentinden İstanbul’a tatil için gelen dört kişilik bir ailenin “gıda zehirlenmesi” şüphesiyle hastaneye kaldırılması ardından üç ve altı yaşındaki çocukları ve yoğun bakımda tedavi gören anne Çiğdem Böcek hayatını kaybetti, baba yoğun bakımda tedavi altına alındı.

Polis ekiplerinin çalışmasında, ailenin 9 Kasım’da Almanya’dan İstanbul’a gelerek Fatih’teki otelde konakladığı, 11 Kasım’da Ortaköy’de bulunan seyyar satıcıdan midye ve bir restoranda da yemek yediği belirlenmişti.

GIDA ZEHİRLENMESİ NEDEN OLUR?

Gıda zehirlenmesi, tüketilen yiyecek veya içeceklerin bakteri, virüs, parazit ya da toksinlerle kirlenmesi sonucu ortaya çıkar.

Gıda zehirlenmesi şu nedenler ile olur;

-Uygun olmayan saklama koşulları

-Bozulmuş veya son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin tüketimi

-Çiğ veya iyi pişmemiş et, tavuk, balık ürünleri

-Hijyen kurallarına uymadan hazırlanan yiyecekler

-Kirli su kullanımı

-Gıdaların sıcak ortamda uzun süre bekletilmesi

GIDA ZEHİRLENMESİNE NEDEN OLAN BAKTERİ VE VİRÜSLER

Gıda kaynaklı hastalıkların büyük bir kısmı mikroorganizmalar nedeniyle gerçekleşiyor. Sağlık Bakanlığı “gıda zehirlenmesi” olarak da bilinen bu hastalıklara neden olan 250’den fazla etken bulunduğunu belirtiyor.

Gıda zehirlenmesine neden olan bakteriler;

Salmonella: Çiğ tavuk, yumurta ve pastörize olmayan süt ürünlerinde görülür.

E. coli: Özellikle iyi pişmemiş kırmızı et ve kirli sudan bulaşır.

Listeria monocytogenes: Peynir, süt ürünleri ve hazır paketli gıdalarda bulunabilir.

Staphylococcus aureus: Uygunsuz saklanan yiyeceklerde toksin üretebilir.

Campylobacter: Genellikle çiğ tavukta görülür.

Gıda zehirlenmesine neden virüsler;

Norovirüs: Kirli su ve kötü hijyen koşullarında hızla bulaşır.

Hepatit A virüsü: Hijyenik olmayan yiyeceklerde uzun süre yaşayabilir.

ZEHİRLENME BELİRTİLERİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?

E. coli: 6 – 48 saat

Shigella: 12 – 50 saat

Salmonella: 5 – 72 saat

Camplobacter jejuni: 2 – 10 gün

Listeria monocytogenes: 1 – 70 gün

Staphylococcus aureus: 1 – 6 saat

GIDA ZEHİRLENMESİNDEN NASIL KORUNULUR?

Uzmanlar, birkaç basit adımla gıda zehirlenmesi riskinin büyük oranda azaltılabileceğini belirtiyor:

1- HİJYEN KURALLARI

Yemek hazırlamadan önce ve sonra ellerinizi mutlaka yıkayın.

Mutfak ekipmanlarını temiz tutun.

2- ÇİĞ VE PİŞMİŞ GIDALARI AYRI TUTUN

Çiğ et ile pişmiş yiyecekleri aynı kesme tahtasında hazırlamayın.

3- YİYECEKLERİ UYGUN SICAKLIKTA PİŞİRİN

Et, balık ve tavuk ürünlerinin iç sıcaklığının yeterli seviyeye ulaştığından emin olun.

4- SOĞUK ZİNCİRİ KORUYUN

Buzdolabında saklanması gereken gıdaları uzun süre dışarıda bekletmeyin.

Artan yemekleri hızlıca soğutup buzdolabına kaldırın.

5. GÜVENİLİR SU VE GIDA TÜKETİN

Temiz su kullanın.

Sokak satıcılarından alınan ürünlerde dikkatli olun.

DIŞARIDA YEMEK YERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Dışarıda yemek yerken gıda zehirlenmesi riskini azaltmak için bazı yemek türleri ve pişirme koşulları konusunda daha dikkatli olmak gerekir.

Deniz Ürünleri

• Çiğ veya az pişmiş balık, midye, istiridye gibi deniz ürünleri yüksek risk taşır.
• Deniz ürünlerinin taze olup olmadığını anlamak için kokusuna, dokusuna ve sunum şekline dikkat edin.
• Soğuk zincirin korunup korunmadığı kritik önem taşır.

Tavuk ve Kırmızı Et

• Az pişmiş tavuk en ciddi gıda zehirlenmesi nedenlerindendir (Campylobacter ve Salmonella riski).
• Dışarıda özellikle mangal veya döner gibi hızlı servis edilen etlerde içinin iyi pişmiş olduğundan emin olun.

Mayonezli ve Süt Ürünlü Yiyecekler

• Rus salatası, mayonezli salatalar, yoğurtlu mezeler ve sütlü tatlılar sıcak havalarda hızlı bozulur.
• Açık büfelerde uzun süre dışarıda beklemiş ürünlerden uzak durun.

Yumurta İçerikli Ürünler

• Az pişmiş yumurta, tiramisu, krema dolgulu tatlılar gibi pastörize edilmemiş yumurta içeren gıdalar risk taşır.
• Özellikle pastanelerde kremalı tatlıların tazeliğine dikkat edin.

Sokak Yemekleri

• Sokak satıcılarında saklama koşulları her zaman ideal olmayabilir.
• Et veya tavuk kullanılan dürüm ve tost gibi ürünlerde gıdanın sıcak servis edilmesine, tezgâhın temizliğine ve malzemelerin üzerinin kapalı olmasına bakın.

Açık Büfe Ürünleri

• Açık büfeler sürekli kontrol edilmiyorsa gıdalar oda sıcaklığında uzun süre kalabilir.
• Sık sık yenilenen, taze görünen ve sıcak veya soğuk tutulma koşulları uygun olan büfeleri tercih edin.

Çiğ Sebze ve Salatalar

• Salata ve sebzelerin iyi yıkanmamış olma ihtimali vardır.
• Güvenilir restoranlarda taze ve canlı görünümlü salataları tercih edin; solmuş veya kararmış ürünlerden kaçının.