Asırlık teori gerçek oldu: Hawking ve Einstein’ın kara delik kehanetleri doğrulandı

Bilim dünyasında tarihi bir keşif yaşandı. Stephen Hawking ve Albert Einstein’ın kara deliklere ilişkin onlarca yıl önce yaptığı öngörüler, iki kara deliğin çarpışmasının kaydedilmesiyle doğrulandı. ABD’deki Lazer İnterferometre Gravitasyonel Dalga Gözlemevi (LIGO) tarafından tespit edilen çarpışma, evrenin sırlarını çözmede yeni bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

EİNSTEİN VE HAWKİNG’İN ÖNGÖRÜLERİ

Einstein, 1915’te ortaya koyduğu genel görelilik teorisiyle, kara deliklerin çarpıştığında uzay-zamanda dalgalar oluşturacağını öngörmüştü. Ancak bu dalgaların Dünya’dan tespit edilemeyecek kadar zayıf olduğunu düşünüyordu.

1971’de sahneye çıkan Stephen Hawking ise iki kara delik birleştiğinde oluşan kara deliğin yüzey alanının, çarpışmadan önceki kara deliklerin toplamından daha küçük olamayacağını savunmuştu. Bu teoriler, 2015 yılında ilk kez LIGO’nun kara delik çarpışmalarını kaydetmesiyle desteklendi ve bu başarı Nobel Ödülü ile taçlandırıldı. Şimdi, yaklaşık on yıl sonra, aynı türden bir çarpışma çok daha yüksek çözünürlükte gözlemlendi.

KARA DELİKLERİN DANSI

Columbia Üniversitesi’nden astrofizikçi Maximiliano Isi, gözlemlenen iki kara deliğin Güneş’in kütlesinin 30 ila 35 katı büyüklüğünde olduğunu ve birbirleri etrafında neredeyse kusursuz bir daire çizerek döndüklerini belirtti.

Yaklaşık 1 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen çarpışma sonucunda 63 Güneş kütlesine eşdeğer tek bir kara delik oluştu. Yeni kara deliğin saniyede 100 devirle döndüğü tespit edildi. Isi, “Artık cihazlarımız çok daha gelişmiş. Bu sayede kara deliklerin birbirine yaklaşma ve birleşme anlarını büyük bir netlikle görebiliyoruz” dedi.

UZAY-ZAMANIN SIRLARINI AÇIĞA ÇIKARAN ‘ÇAN SESİ’

Araştırmacılar, kara deliklerin birleştiğinde tıpkı bir çanın tokmakla vurulduğunda çıkardığı ses gibi “çınladığını” ve bu titreşimlerin kütle ile dönüş hızını ortaya koyduğunu açıkladı. Isi, “Bir çanı çaldığınızda çıkan sesin tonu ve süresi, çanın yapısını anlatır. Kara delikler de birleştiğinde benzer şekilde kütlelerini ve dönüş hızlarını ortaya koyan dalgalar gönderir” ifadelerini kullandı.

Bilim insanları, bu dalgaları iki ayrı bileşene ayırarak inceledi ve kara deliklerin gerçekten yalnızca iki parametreyle kütle ve dönüş hızı tanımlanabileceğini ilk kez bu kadar güçlü biçimde doğruladı.

EVRENİN İŞLEYİŞİNE DAİR YENİ BİR PENCERE

Uzmanlara göre bu gözlem, evrenin en gizemli oluşumlarından biri olan kara deliklerin aslında “özellikten yoksun” nesneler olduğunu gösteriyor. Yalnızca kütleleri ve dönme hızlarıyla tanımlanabilen kara delikler, uzay-zamanın doğasına dair yeni ipuçları sunuyor.