Gece Müze Ziyaretleri: Geleceğe Miras Projesinin Yansımaları
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2024 yılı hedefleri arasında yer alan Geleceğe Miras Projesi, gece müzeciliği uygulamaları ile dikkat çekiyor. Ancak bu yenilik, bazı soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Bilim insanları, güvenlik önlemleri, yeterli personel sayısı, ziyaretçi yoğunluğu ve aydınlatmaların neden olabileceği tahribatlar gibi unsurlar konusunda endişelerini dile getiriyor. Ayrıca, bu uygulamanın her gün tekrarlanmasının getireceği sorunlar da tartışma konusu.
Bakanlığın hedefi, Ege ve Akdeniz sahilleri boyunca uzanan tarihi ve turizm değeri yüksek ören yerlerini, gece saatlerinde de ziyaret edilebilir hale getirmek. Şu anda gece ziyaret edilebilen antik kentler arasında İzmir’deki Efes, Denizli’deki Hierapolis, Antalya’daki Side, Aspendos ve Patara ören yerleri yer alıyor.
Sezon 12 Ay!
Bu projeye devam edileceği kesin. Sırada Antalya’daki Olympos, Syedra ve Perge bulunuyor. Gelecek hedef ise Çanakkale Assos’tan başlayarak tüm Ege ve Akdeniz kıyısı boyunca antik kentleri turizme dahil etmek; böylece sezonu 12 aya çıkarmak.
Gece Müzeciliği kapsamında Efes ören yerinin kapanış saati, 1 Ekim’e kadar 00.00 olarak belirlenmiş durumda. Bakanlık yetkililerinden alınan bilgilere göre, ziyaretçi sayıları şu şekilde: İzmir Efes ören yeri 157.187, Denizli Hierapolis (Pamukkale) ören yeri 48.814, Side Tiyatrosu 16.083.
Göbeklitepe ve Karahantepe Kazı Başkanı Necmi Karul
Türkiye, büyük bir açık hava müzesi metaforunu fazlasıyla hak ediyor. Ancak bu kadar zengin bir tarihi mirasa sahip olmamız, her ören yerinin gece ziyaretine uygun olduğu anlamına gelmiyor. Arkeolojik alanlar, genellikle yaz aylarında ziyaret edilmektedir ve sıcak havalarda büyük bir ören yerini gezmek zorlu olabilir. Gece ziyaretleri, özellikle çalışmaların tamamlandığı yerler veya müzeler için uygun olabilir. Ancak, her alanın kendi dinamikleri ve ihtiyaçları vardır; güvenlik, yeterli personel sayısı ve elektrik düzenekleri gibi pek çok parametre dikkatlice değerlendirilmelidir.
Arkeologlar Derneği Başkanı Bülent Türkmen
Öncelikle, ören yerlerinin ve arkeolojik alanların birçok sorunu var. Bu sorunların acilen çözülmesi gerekiyor. Kültürel mirasın turizm odaklı bir bakış açısıyla değerlendirilmesi, yapılan uygulamaların da bu yönde şekillenmesine neden olmaktadır. Gece ziyaretleri, uygun ören yerleri için yapılabilir, ancak bu uygulamanın nasıl gerçekleştirileceği en büyük endişe kaynağıdır. Aydınlatmada kullanılacak malzemeden, uygulamanın uzman kişilerle yapılıp yapılmadığına kadar birçok detay, dikkatlice planlanmalıdır.
Arkeolog Mustafa Koçak
Antalya, yaz aylarında en yoğun dönemini yaşıyor. Ancak tarihi yerleri gezmek için bahar veya kış aylarını tercih etmelerini öneririm. Bu dönemlerde yapılan geziler, çok daha verimli bir deneyim sunar. Gece gezmeleri, dünya genelinde örnekleri olan bir uygulama. Örneğin, Petra Antik Kenti de gece ziyaret edilebiliyor ve farklı bir atmosfer sunuyor. Patara Antik Kenti’ni gündüz gezmek zorlayıcı olabilirken, gece gezmek çok daha rahat bir deneyim sağlıyor. Güvenlik açısından Patara’da sorun yok; her yer kameralarla korunmakta. Tahribat korkusu gündüz ziyaretlerinde de mevcut. Ancak, öğrendiğime göre gündüz gezenlerin sayısı hâlâ gece gezenlere oranla daha fazla. Bu durum, uygulamanın yeni olmasından kaynaklanıyor olabilir.
Arkeolog Doç. Dr. Ali Umut Türkcan
Antik kentlerin veya ören yerlerinin gece ziyareti, ilginç ve hoş bir uygulama olarak öne çıkıyor. Avrupa’da müzeler günü vesilesiyle yapılan gece ziyaretleri, belki de ülkemizde de yaygınlaşması hedeflenmiştir. Ancak yaz aylarında ziyaretçi sayısının beklenmedik şekilde artması, kontrolü zor bir durum yaratıyor. Bu nedenle, popüler alanlarda ziyaretçi sayısı sınırlaması düşünülmeli. Gece Efes’te başlayan bu uygulama, Hierapolis ve Patara antik kentlerinde de uygulanıyor. Umarım bu uygulama, bu kentlerle sınırlı kalır. Gece ziyaretlerinin maliyetleri ve artan güvenlik ihtiyaçları, yeni personel gereksinimlerini de doğurabilir. Gece görüşü geniş dijital kameralar ve alanı sınırlayan alarm sistemlerinin kurulması uzun bir süreç gerektirecek. Beklenmedik olaylar, tahribat ve hırsızlık gibi sorunlar yaşanabilir; bu da durumu telafisi zor bir süreç haline getirebilir.