Eczanedeki Kırmızı Dolap: Hafızanın Gizli Rafları

Bir dolabın kapağını açmak… Bazen sıradan bir hareket gibi görünür. Ama kimi zaman ardında bir ömür saklıdır; kimi zaman da bir milletin kaderi. Sinem Us’un Eczanedeki Kırmızı Dolap adlı kitabı, Melih Yıldız editörlüğünde Remzi Kitabevi tarafından yayımlandı ve işte tam da böyle bir kapının ardına çağırıyor okuru.

İşgal altındaki İstanbul’da, Eminönü’nde bir eczanenin kırmızıya boyalı dolabının ardında gizlenen odada direnişçiler buluşur. Genç bir eczacı olan Hüseyin Hüsnü Arsan, ilaç şişelerinin arkasında Anadolu’ya haber taşır. O kırmızı dolap, hem zehir şişelerinin uyarısıdır, hem de gizli örgütlerin cesaretine açılan bir kapı. Sinem Us, mesleğinin titizliğini edebiyatın inceliğiyle birleştirerek bu dolabı bir metafora dönüştürüyor: hafızanın unutulmuş raflarına açılan bir kapak.

Kitap yalnızca eczacılığın tarihini anlatmıyor. Dioscorides’in Anadolu bitkilerinde aradığı şifayı Yaşar Kemal’in romanlarındaki toprakla buluşturuyor. Nâzım Hikmet’in bir ilaca umut katan dizeleri, Muhsin Ertuğrul’un bir broşürde beliren cümleleri, Van Gogh’un köklerinden Red Kit’in bir macerasına uzanan yolculuk, eczane raflarını bir kültür atlasına dönüştürüyor.

Her sayfa, geçmişten bugüne uzanan bir belleğin izini sürüyor. Bazen bir reçetede, bazen bir kavanozun kapağında, bazen de unutulmuş bir kahramanın alçakgönüllü hayatında beliriyor bu izler. Sinem Us, on yıllık bir koleksiyon çalışmasının ürünü olan belgeleri kuru arşiv malzemesi olmaktan çıkarıp, onları öyküye dönüştürüyor.

Kitap, çok sayıda isim ve anekdot arasında okuru kimi zaman yorabilir; fakat belki de bu da onun doğasıdır. Çünkü bir eczanenin raflarında dolaşmak gibidir okumak: her şişede başka bir tat, başka bir koku, başka bir hafıza. Ve o rafların arasında gezinirken, asıl şifanın hatırlamak olduğunu fark ederiz.

Eczanedeki Kırmızı Dolap, bize eczacılığın yalnızca bir meslek değil, aynı zamanda bir direniş ve kültür tarihi olduğunu hatırlatıyor. Sinem Us, kırmızı dolabın kapağını aralayarak, unuttuğumuz kahramanları, sanatla yoğrulmuş anıları ve belleğin saklı raflarını yeniden görünür kılıyor. Bu kitap, şişelerin içinde saklı ilaçlardan çok daha fazlasını sunuyor: Hafızanın kendisini.