Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden Taliban liderlerine tutuklama kararı

Mahkeme, Taliban’ın en yüksek otoritesi konumundaki lider Hibetullah Ahundzade ile Taliban’ın “yüksek yargı makamı” sayılan başkadı Abdul Abdul Hakim Hakkani’nin, cinsiyet temelli sistematik baskılar uyguladığını ve temel hak ve özgürlükleri ortadan kaldırdığını bildirdi.

UCM yargıçları, salı günü yayımladıkları karar metninde, Taliban’ın iktidarı ele geçirdiği 15 Ağustos 2021 tarihinden en az 20 Ocak 2025’e kadar kadınlara ve kız çocuklarına karşı insanlığa karşı suç kapsamına giren uygulamalarda bulunduğunu belirtti.

Mahkeme açıklamasında, “Taliban bazı genel kısıtlamalar getirmiş olsa da, kız çocuklarını ve kadınları özellikle cinsiyetleri nedeniyle hedef almıştır” denildi.

Eğitim hakkı, özel yaşam, aile kurma hakkı, seyahat özgürlüğü, düşünce ve ifade özgürlüğü ile dini inançlar gibi pek çok temel hakkın sistematik şekilde ihlal edildiği kaydedildi.

LGBTİ+ BİREYLER DE HEDEFTE

Mahkeme, yalnızca kadınların değil, aynı zamanda Taliban rejimi tarafından “cinsiyet kimliği ya da cinsel yönelimi Taliban’ın normlarına uymadığı” gerekçesiyle bazı bireylerin de baskıya uğradığını vurguladı.

Bu yönüyle karar, yalnızca kadın hakları değil, daha geniş bir toplumsal baskı sisteminin delillendirildiği ilk uluslararası yargı adımı olma özelliği taşıyor.

“SAÇMALIK, MAHKEMEYİ TANIMIYORUZ”

Taliban yönetimi, karara sert tepki gösterdi.

Rejimin sözcüsü Zabihullah Mücahid, yaptığı açıklamada, “Bu tür saçma açıklamalar, Taliban yönetiminin şeriata bağlılığını sarsmaz. Biz bu mahkemeyi tanımıyoruz” dedi.

Taliban rejimi daha önce de UCM’yi ve diğer uluslararası yargı kurumlarını Batı’nın siyasi araçları olarak nitelemişti.

UCM KARARLARI NASIL UYGULANIYOR?

1998 yılında kurulan ve dünya genelinde savaş suçları ile insanlığa karşı suçları yargılamakla görevli olan UCM’nin kendi kolluk kuvveti bulunmuyor.

Mahkemenin çıkardığı tutuklama kararlarının hayata geçirilmesi, üyelik statüsüne sahip devletlerin işbirliğine bağlı. Bu durum, mahkeme kararlarının uygulanabilirliğini pratikte zayıflatıyor.

Bu nedenle hakkında tutuklama kararı çıkan kişiler, UCM’ye taraf olan ülkelere seyahat ettiklerinde tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalabiliyor. Ancak taraf olmayan ülkelerde bu risk söz konusu değil.