‘Türkiye S-400’leri Rusya’ya geri verecek’ iddiası: ‘İade noktasına gelindiyse Erdoğan için muazzam bir U dönüşü’

Türkiye’nin 2019’da Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sisteminin iadesi bir süredir kamuoyunda dillendiriliyor. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, geçtiğimiz hafta, “Türkiye F-35’e sahip olmak istiyorsa S-400’e sahip olmamalı” demişti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise bunun ardından, S-400’den kaynaklanan yaptırımların 2026’da kaldırılabileceğini ifade etmişti. Bloomberg de benzer şekilde, Türkiye’nin Rusya’ya S-400’ü iade etme isteğini yazarken, geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin’in Türkmenistan’da bu konuyu görüştüğünü öne sürdü. Rusya, “görüşmede bu konunun ele alındığını” yalanladı. Bloomberg, S-400’lerin iadesine karşılık, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı petrol ve doğalgazın faturalarında indirime gidilmesinin gündemde olduğunu aktardı.

‘ERDOĞAN İSTERSE RUSYA GERİ ALIR’

Bu gelişmelerin ardından kamuoyunda sıkça, “Putin, NATO’nun göbeğine bir problem olarak yerleştirdiği S-400’leri geri almak istemez” değerlendirmeleri yapıldı. Cumhuriyet’e konuşan dış politika analisti Aydın Sezer, bu görüşe katılmadığını söyleyerek, “S-400’ler Rusya açısından görevini yerine getirdi. Rusya bu aleti ilk kez NATO üyesi bir ülkeye sattı ve NATO ile Türkiye arasında çok ciddi bir sürecin oluşmasını sağladı. Çok ciddi bir bağlamda reklam da yaptı. Bundan sonrası için Türkiye’de durmasının Rusya açısından stratejik bir önemi yok” sözlerini sarf etti. Sezer, bu nedenle, “Erdoğan gerçekten iade etmek isterse Rusya geri alır. Burada bir sorun çıkarmaz. Kolaylıkla halledilir” dedi. Kremlin Basın Sözcüsü Dimitri Peskov da Rus basınında dün yer alan haberlere göre bu konunun Türkiye-Rusya ilişkilerini etkilemeyeceğini kaydetti.

‘MALİYET HESABI KOLAYLIKLA KAPATILIR’

Peki iade söz konusu olursa Türkiye parasını geri alabilecek mi? Aydın Sezer, S-400’lerin bedelinden söz ederek, “İki parti S-400 için 2 buçuk milyar dolar maliyetten bahsediliyor ancak biz bunların birinci partisini satın aldık. Yani bize maliyeti 1.25 milyar dolar oldu. Bunun 730 milyon dolarını krediyle verdik. Dolayısıyla eğer kredinin tamamını geri ödediysek ödediğimiz maksimum miktar 1.25 milyar dolar. Geri ödeyemediysek zaten daha düşük. Bizim sadece doğalgazda Rusya’dan yıllık alımımız 15-20 milyar dolar seviyesinde. Dolayısıyla 1.25 milyar dolar çok düşük bir rakam, kolaylıkla kapatılır” dedi.

‘ERDOĞAN İÇİN MUAZZAM BİR U DÖNÜŞÜ OLUR’

Aydın Sezer, öte yandan, S-400 meselesinin Türk dış politikası açısından ciddi bir zafiyeti gösterdiğini ifade ederek, “Erdoğan ve AKP bütün iddialarından vazgeçerek bunu iade noktasına geldiyse bu, muazzam bir U dönüşü anlamına geliyor. Bunu haklı çıkaracak donelerin üretilmesi gerekiyor. Yani burada yapılan masraf sadece Rusya’ya ödenen değil. Bunun yazılımı güncellendi, Türkiye şartlarına uygun bir yerli ve millî bir yazılım geliştirildi. Bir sürü masraf var ama onun ötesinde, Türkiye ve Erdoğan açısından ciddi bir prestij kaybı olacak” ifadelerini kullandı dedi. Sezer, “S-400’lerin Türkiye’ye hiçbir faydası olmadı mı” sorusunu “Olmadı, hiç kullanılmadı. Zaten kullanılamayacaktı, belliydi bu. S-400’ler Ankara’da bir noktayı korumak üzere bilinçli olarak satın alındı. Amaç Türkiye için değil, Ankara’da bir noktanın, Külliye’nin korunmasına yönelikti” şeklinde yanıtladı.

“S-400’lerin 2015’te düşürülen Rus uçağının diyeti olup olmadığı” sorusuna ise Sezer, “Onlardan bir tanesiydi sadece. Komple bir paketti. Biri TürkAkım projesiydi. Diğeri Akkuyu Nükleer’e stratejik yatırım statüsü verilmesiydi, ki bu, teşvik, vergi muafiyeti anlamına geliyordu. Diğeri de S-400’dü. Bu, üçlü bir paketti” yanıtını verdi.