Sırbistan’da Rio Tinto’ya Karşı Büyüyen Tepkiler
Sırbistan Çevre Örgütleri İttifakı (SEOS) tarafından düzenlenen protesto gösterisi, İngiltere-Avustralya merkezli metal ve madencilik şirketi Rio Tinto’nun Loznica’da gerçekleştirdiği lityum çıkarma projesine karşı büyük bir katılımla gerçekleştirildi. Etkinlik, Belgrad’ın merkezi noktalarından biri olan Terazije Meydanı’nda yapıldı ve binlerce çevreci aktivist, bu önemli meseleye dikkat çekmek için bir araya geldi. Gösteriye, muhalif grupların da destek vermesi, protestonun toplumsal boyutunu daha da güçlendirdi.
Göstericiler, üzerinde “Sağlıklı bir çevre hakkı”, “Kazmayacaksın” ve “Rio Tinto’ya karşı” yazılı dövizler taşıyarak, çevresel sorunların önemine vurgu yaptılar. Terazije Meydanı’ndaki açıklamaların ardından, katılımcılar Gezala Köprüsü’ne yürüyerek, burada iki gruba ayrıldılar. Eylemciler, tren istasyonlarına girmeyi tercih ederek, buradaki trafiği engelleyerek dikkat çekti.
Gerçekleştirilen protesto sırasında, şehirdeki bazı yollar kapatılarak trafik akışı durduruldu. Protestocuların geceyi tren istasyonunda ve şehrin diğer bölgelerinde geçireceği, sabah saatlerinde yeniden gösterilere devam edeceği bilgisi verildi. Sırbistan İçişleri Bakanlığı, gösteriye katılan kişi sayısının 20 binden fazla olduğunu belirterek, tren istasyonlarına giren göstericilerin “kamu düzenini ve huzurunu ihlal ettikleri” gerekçesiyle hukuki işlem başlatılacağını duyurdu. Bakanlık, “Göstericiler, kamu düzenini bozarak uluslararası trafiği bloke etti ve vatandaşların güvenliğini tehlikeye attı” ifadelerine yer verdi.
Öte yandan, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 19 Temmuz’da Belgrad’da, ham madde, elektrikli araçlar ve elektrikli araç batarya üretimi konularında stratejik bir mutabakat zaptı imzaladı. Vucic, 2 Ağustos’ta yaptığı bir açıklamada, dünyadaki en iyi uzmanların görüşleri alınmadan hiçbir lityum çıkarma işleminin gerçekleştirilmeyeceğini net bir şekilde ifade etti. Sırbistan’da halk, bu projeye karşı tepkilerini dile getirmek için uzun yıllardır düzenli aralıklarla gösteriler gerçekleştiriyor. Rio Tinto, Loznica’daki lityum madeni rezervlerini 2004 yılında keşfetmişti.