Oxford, yılın kelimesini açıkladı: ‘Rage bait’ nedir?

Kelimeyi daha önce duymamış olabilirsiniz; ancak düzenli olarak sosyal medyada vakit geçiriyorsanız, ona maruz kalma ihtimaliniz oldukça yüksek.

Oxford University Press, terimin kullanımının son bir yılda üç kat arttığını belirterek bu nedenle seçimde öne çıktığını açıkladı. Bu artış, dijital dünyaya sürekli bağlı yaşayanlar için pek de şaşırtıcı görünmüyor.

Geçen yılın seçimi olan brain rot (beyin çürümesi; Instagram veya TikTok’ta amaçsızca gezinme sonucu oluşan zihinsel çöküntü hali) gibi, bu yılki kelime de dijital kültürün karanlık yanlarını işaret ediyor.

Peki, 2025 yılının kelimesi olan ‘rage bait’ ne anlama geliyor?

SOSYAL MEDYA KULLANICILARINI İLGİLENDİRİYOR

Oxford’a göre rage bait, Türkçe çevirisiyle ‘öfke tuzağı’, internette kasıtlı olarak öfke, kızgınlık ya da tepki yaratmak amacıyla hazırlanmış içerikleri ifade ediyor.

Bu içerikler genellikle provokatif, rahatsız edici, saldırgan ya da sinir bozucu nitelikte olabiliyor.

Amaç, kullanıcının duygusal bir tepki vererek içeriğe yorum yapmasını, paylaşmasını veya yeniden etkileşime girmesini sağlamak.

Sosyal medya algoritmaları, öfkeli yorumları veya tartışma yaratan içerikleri yüksek etkileşim olarak algıladığı için, bu tür videolar ve paylaşımlar daha geniş kitlelere ulaşıyor. Böylece içerik üreticileri, izlenme sayısını artırarak daha fazla gelir elde edebiliyor.

‘CLICK BAIT’ İLE BENZER, FAKAT AYNI DEĞİL

Rage bait terimi kulağa en az kadar tanıdık gelebilir. Ancak aralarında önemli bir fark bulunuyor:

Clickbait, merak uyandıran başlıklarla kullanıcıyı içeriğe çekmeyi hedeflerken, rage bait, kullanıcıyı kızdırmayı, tepki vermeye zorlamayı amaçlıyor.

Pazarlama podcasti yapan Andrea Jones, BBC’ye yaptığı açıklamada farkı şöyle özetliyor:

Bir içerik kancası, içerikte gerçekten ne olduğuyla ilgilidir ve güven ilişkisinden doğar. Rage bait ise tamamen manipülasyon üzerine kuruludur.

Jones, neden bu içeriklerin daha fazla etkileşim getirdiğini şu örnekle açıklıyor:

Tatlı bir kedi videosu görürüz, gülümser ve geçeriz. Ama biri çirkin ya da kaba bir şey yaptığında, ‘Bu korkunç!’ diye yorum yazarız. Algoritma için bu yorum daha değerli bir etkileşimdir.

NEDEN BU KADAR YAYGINLAŞTI?

Jones, sosyal medya ekonomisinin bu tür içerikleri teşvik ettiğini belirtiyor:

Bir içerik üreticisi ne kadar fazla etkileşim alırsa o kadar çok para kazanıyor. Bu yüzden bazıları, olumsuz da olsa, öfke yaratacak içerikler üretmeye yöneliyor.

Sonuç olarak öfke tuzağı, sadece içerik tüketim alışkanlıklarımızı değil, dijital davranışlarımızı da şekillendiriyor. Sosyal medya giderek daha fazla öfke, kızgınlık ve kutuplaşma üzerinden dönüyor.