‘Nükleer müzakerelerde işler karışacak’

İsrail-İran hattında ölümcül restleşme sürerken ABD’den nükleer müzakere anlaşma teklifi Tahran’da kuşku ve temkinle karşılanıyor. İran, ABD ile bugün Umman’da planlanan nükleer görüşmelere kapıyı kapatmasının ardından müzakere sürecini sorguluyor. İran dış politikası üzerine araştırmalar yürüten Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Dr. Ezgi Uzun-Teker, sürece nasıl gelindiğini ve Tahran’ın içinde bulunduğu koşulları Cumhuriyet’e değerlendirdi. Uzun-Teker, İran’da müzakerelere başından beri karşı çıkan aşırı muhafazakârların İsrail’in saldırıları karşısında “nükleer programın sonlandırılmaması için dini lider Ali Hamaney cephesine bu konuda baskının artabileceğine” işaret etti.

“İRAN GÜCÜNÜN YARISINI YİTİRDİ”

Tahran’ın, Direniş Ekseni ittifakıyla birlikte, tüm bölgeyi saran ateşin başladığı 7 Ekim 2023 sonrası İsrail’in bölgesel saldırılarına atıf yapan UzunTeker, “İran; Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen’deki müttefik gruplarıyla bölgedeki gücünün neredeyse yüzde 50’sini yitirdi. Ama kesin olan bir şey var ki İran, yavaş yavaş kendi coğrafyasına çekilip kendiyle hesaplaşmaya başladı” ifadelerini kullandı.

“İran, ABD ile nükleer programa ilişkin müzakere sürecine de biraz da bundan dolayı girdi” diyen Uzun-Teker, Tahran siyasetindeki durumu şöyle anlattı:

İran dış politikası uzmanı Dr. Ezgi Uzun-Teker, ABD’nin nükleer müzakere teklifine Tahran’ın temkinli yaklaşımını değerlendirerek, İsrail saldırılarının ardından İran’da ultra muhafazakârların dini lidere baskısını artırabileceğini söyledi. Uzun-Teker, İran’ın bölgedeki etkisinin azaldığını ve iç siyaset ile dış politikanın yeniden şekillenmeye başladığını vurguladı.

“İçeride de reformcu bir hükümet var ve bu yönetim, zaten mevcut bölge politikasına çok sıcak bakmıyordu. Çünkü çok maliyetli olduğunu ve bunun yerine bölge ülkeleriyle ekonomik işbirlikleriyle yakınlaşmaların sağlanabileceğini düşünüyordu. Keza nükleer anlaşma eğer imzalanırsa İran’a ekonomik getirisi olacak.”

ABD’den anlaşma şartlarına ve İran nükleer programının sivil amaçlarla kullanımına ilişkin karışık sinyaller geldiğini söyleyen Uzun-Teker, İsrail’in de bunu fırsat bilerek Trump yönetimini sıkıştırarak Tahran’a saldırdığını ifade etti.

ABD Başkanı Donald Trump’ın anlaşma karşıtı “İranlı sertlik yanlısı komutanların öldürüldüğüne” dikkat çektiği önceki günkü açıklamasına değinen Uzun-Teker, “İran içerisinde bu anlaşmaya karşı olan pek çok ultra muhafazakâr kesim var. Bunlardan bir tanesi bugün İran meclisinde çoğunluğu elinde bulunduğu Paydari Cephesi” ifadelerini kullandı.

“İsrail saldırıları sonrası İran içerisinde diğer muhafazakarlârın da ses yükselteceği bir tablo ortaya çıkacak” yorumunu yapan Uzun-Teker, “Şu durumda kendini geri planda tutan bir İran pek düşünemiyorum” diye konuştu.