Nükleer kriz derinleşiyor: Pezeşkiyan imzaladı, UAEA ile iş birliği askıya alındı

İran devlet televizyonunun haberine göre, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, “İsrail ve ABD’nin son saldırılarına ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın bu saldırıları kınamamasına karşı” Meclis tarafından 25 Haziran’da çıkarılan ve hükümeti UAEA ile tüm iş birliğini askıya almasını zorunlu kılan yasayı imzaladı.

İran’da Meclis tarafından hazırlanan ve 25 Haziran’da oylanan yasa tasarısı, 221’e karşı 0 oyla, kabul edilmişti. Tasarının nihai maddeleri de benzer şekilde ezici bir çoğunlukla onaylanmıştı.

Hükümeti Ajans denetçilerinin ülkeye girişinin yasaklamasını ve tüm denetim faaliyetlerini durdurmaya zorlayan yasa 26 Haziran’da da Mecliste çıkarılan yasalar için nihai karar merci Anayasayı Koruyucular Konseyi’nde onaylanmıştı. Bu sayede hükümetin yasayı uygulamaktan başka seçeneği kalmadı.

Yasaya göre, ülkeye hiçbir UAEA denetçisinin girişi artık mümkün olmayacak, ajansa nükleer faaliyetlere ilişkin herhangi bir rapor sunulması da tamamen yasaklanacak.

Hükümetin, özellikle İranlı üst düzey yetkililer tarafından “casus” olarak nitelendirilen UAEA Başkanı Rafael Grossi ile herhangi bir işbirliği yapması da yasayla engellendi.

Yasa, 1969 Viyana Sözleşmesi’nin 60. maddesi uyarınca iki koşul sağlanana kadar yürürlükte kalacak.

Bunlardan biri “Güvenlik Güvencesi” buna göre, İran’ın egemenliği, toprak bütünlüğü, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının güvenliği uluslararası güvence altına alınmalı. Diğeri de “Hak Güvencesi”, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasının (NPT) 4. maddesi kapsamındaki sivil nükleer enerji hakkına tam saygı gösterilmeli. Bu koşulların sağlandığı yalnızca İran Atom Enerjisi Kurumu raporu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi onayıyla resmiyet kazanacak. Hükümet, her üç ayda bir meclise ve Konsey’e bu süreçle ilgili rapor sunmakla yükümlü olacak.