Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, 3 katmandan oluşup en altında zehirli gazlar olan Karadeniz’de ılık geçen kış ayları nedeniyle hayati değer taşıyan orta katmanın fonksiyonunu yitirdiğini belirterek, “Bir bakıma Karadeniz’in akıbeti meçhule yanlışsız gidiyor. Pekala, bu durdurulabilir mi? Maalesef durdurulamaz” dedi.
Kuraklık riski, kâfi karın düşmemesi ve sıcaklığın mevsim normallerinin üzerine çıkması ile Karadeniz’de deniz hayatı olumsuz etkilendi, balık avı ölçüsü azaldı. Dünyanın en büyük hidrojen sülfür rezervine sahip Karadeniz’de, ılık geçen kış ayları nedeniyle hayati ehemmiyet taşıyan orta katman da fonksiyonunu yitirdi.
‘KARADENİZ’İN KENDİNE HAS BİR YAPISI VAR’
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, global iklim değişikliğinin Karadeniz’i vefata sürüklemeye başladığını belirterek, “Avrupa Birliği Bilim Akademisi 1995 ile 2015 yılları ortasında Karadeniz’de çok geniş bilimsel çalışmalar yaptı. 2019’da bu çalışmaların sonucu yayınlandı. Görülen o ki; Karadeniz, nitekim süratli bir halde mevte gidiyor. 2019 yılından sonra olaylar nasıl gelişti derseniz; birkaç gün evvel Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin açıklaması, nitekim dert vericiydi. ‘Karadeniz, süratli bir halde vefata gidiyor’ denildi. Karadeniz’in kendine mahsus bir yapısı var. Karadeniz 3 katmandan oluşuyor; üst, orta ve alt katman. Üst katman 50 metreye kadar olan, oksijeni bol, canlıların yaşadığı, balıkların yaşadığı bir ortam. Onun altında bir soğuk orta katman var. 8 derece sıcaklığı olan bir orta katman. Orta katmanın altında, en tabanda ise zehirli gazların karar sürdüğü canlıların yaşamadığı bir ortam var” dedi.
‘ARA KATMAN HAYATİ BİR ROL OYNUYOR’
150-200 metre derinliğin altındaki sularda oksijen olmadığını, taban sularının hidrojen sülfür yüklü olduğunu kaydeden Prof. Dr. Bektaş, “Ara katman burada hayati bir rol oynuyor. Üstteki canlıların hayat ortamı için orta katmanının vazifesi şu; üstteki katmanı daima olarak soğutuyor. Bir klima misyonu yapıyor. Güneş ışınları ile ısınan üst katman, alttaki soğuk orta katman vasıtasıyla soğutulduğu için üstteki katman daima oksijen bakımından güçlü ve sirkülasyonu var. Canlı hayatı devam ediyor. Lakin 1960’lı yıllardan sonra global iklim değişikliğine bağlı olarak bu orta katman giderek özelliğini kaybetmeye başlıyor. Zira Avrupa’dan gelen kar suları orta katmanı besleniyor. Lakin kuzeyden gelen soğuk suların azalması ile bu orta katman giderek zayıflamaya, incelmeye, üstte de klima tesirini göstermemeye başladı. 2019’daki memleketler arası yayınlanan makalede bir alarm verildi” diye konuştu.
‘MAALESEF DURDURULAMAZ’
Karadeniz’in akıbetinin bilinmeyen olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Bektaş, şöyle dedi: “En alttaki zehirli gazlarca güçlü alt katman üste gerçek karışacağından üstteki hayatı tehdit edecek. Hasebiyle bir bakıma Karadeniz’in akıbeti meçhule gerçek gidiyor. Pekala, bu durdurulabilir mi? Maalesef durdurulamaz. Global iklim değişimine bağlı olarak Karadeniz son 50 yılda daima olarak ısınmaya başlıyor. Zira alttaki soğuk katmanı artık misyonunu yapamıyor. Üstteki katman daima ıslanınca bu sefer buharlaşma başlıyor ve buharlaşmanın tesiri ile karada sel ve heyelanları görüyoruz.”
‘KÜRESEL ISINMA BALIKÇILIĞI OLUMSUZ ETKİLİYOR’
Karadeniz’de her geçen yıl balık ölçüsünün azaldığını gözlemlediğini söyleyen balıkçı Suat Paşalı da “Küresel ısınmadan ötürü kar suları deniz ile buluşmuyor. Buluşmadığından deniz suyu soğumuyor. Deniz suyu soğumayınca da balık olmuyor. Şu anda küçük balıklar var. Balıklar havyarlarını döküyor lakin anaç balık yok. Global ısınma balıkçılığı olumsuz etkiliyor. Evvelden daha az ağ serilir daha fazla balık tutulurdu. Lakin artık denize 2-3 kilometre ağ atılıyor ancak balık yok. Balık azaldı, çeşitleri azaldı. Balıkçıların birçok bırakma noktasına geldi. 10 seneye kalmaz balıkçıların hepsi bırakıp, turizm yapmaya başlar” diye konuştu.
Osman Bektaş
‘BALIKÇILIK ARTIK BİTME NOKTASINA GELDİ’
Trabzon Merkez Su Eserleri Kooperatif Lideri Mehmet Candeğer ise “Son vakitlerde bilim insanlarının söylediği üzere global ısınma, balıkçılığı olumsuz etkiliyor. Bunun yanında kirlilik, çok avcılık, teknolojinin gelişmesi ile büyüyen avcılığın verdiği ziyanlar da var. Balık avlanma vakitleri global ısınmaya bağlı olarak değişti. Yavrulama vakitleri değişiyor, aileden balıkçıyım. Dedelerimizin anlatmasına nazaran; evvelden burada orkinoslar, çeşit çeşit istavrit çeşitleri, daha iri mezgitler varmış. Artık bu türlü şeyleri göremiyoruz. Yalnızca anılarda kalmış. Balıkçılık artık bitme noktasına geldi” dedi.