Türkiye’de sonuçlanan seçimler ile birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 5 yıl daha Cumhurbaşkanı olarak vazife yapacak.
Seçim öncesi ise ABD Lideri Joe Biden, Türkiye’deki muhalefet cephesine açıkça takviye vermiş, bir darbe ile değil seçim ile hükümeti devirebileceklerini söylemişti.
ABD’nin ayrıyeten terör örgütlerine bilhassa Suriye’de bulunan terör örgütü YPG’ye takviyesi bilinen bir gerçek.
“Biden idaresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la direkt bağ kurmak zorunda”
Tüm bu gerçekler ışığında ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi ve ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Ankara-Washington çizgisinde oluşabilecek seyre dair bir makale kaleme aldı.
Joe Biden’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ilgi kurmaya mecbur olduğunu tabir eden Jeffrey, “Küresel durum o kadar tehlikeli ve Türkiye o kadar kıymetli ki, Biden idaresi, bilhassa de Cumhurbaşkanı Erdoğan’la direkt bağlantı kurmak zorunda” dedi.
Erdoğan’la temasın Amerika için ‘en kıymetli fakat en sıkıntı adım‘ olacağını belirten Jeffrey, giderek daha fazla Amerikan aksisi haline gelen Türklerin bunda haklı sebepleri bulunduğunu kaydetti.
“Türkiye ile karşılıklı işbirliği şart”
Wilson Center isimli niyet kuruluşunda Ortadoğu Programı Lideri olarak misyon yapan James Jeffrey, kurum sitesinde yayınlanan tahlilinde “Erdoğan’ın Seçim Zaferinden Sonra Türkiye-Batı İlgileri: Etkileşime Girin, Anlayın, Üstesinden Gelin” başlığını kullanarak şunları kaydetti:
“Türkler tarihi bir üçüncü devir için Erdoğan’ı cumhurbaşkanı seçti. Liderliği muhtemelen Batı’yı kızdırmaya devam edecek fakat Washington Türkiye’nin yakın etrafındaki telaşlarını anlamaya çalışırsa münasebetlerdeki tansiyonu aşacaktır.
Zorlu bir rekabetten sonra Erdoğan’ın gibisi görülmemiş galibiyeti, muhtemelen Türkiye’nin Batı tarafında bir diken olarak kalmasına kapı araladı lakin G-20 büyüklüğündeki güçlü iktisadı, diplomasideki uzmanlığı, askeri gücü ve her şeyden evvel pozisyonu ile Türkiye bu tehlikeli periyotta muhakkak gereklidir.
Erdoğan’la bağ kurmak en değerli ancak en sıkıntı adım. Birçok Türk üzere o da son 20 yılda Amerika ve Avrupa’ya karşı bir dereceye kadar haklı bir kızgınlık besliyor. Lakin birçok Türk’ün bilakis Erdoğan, kültürel ve duygusal açıdan Batı yanlısı olmaktan çok Batı’ya karşıdır. Ama yeterli haber şu ki karşılıklı işbirliği koşul.
Washington ve Brüksel, karşılıklı ahenk istiyor, ki bu Erdoğan’ın pek âlâ yapmadığıbir şey. Bununla birlikte global durum o kadar tehlikeli ve Türkiye o kadar değerli ki, Biden idaresi, bilhassa de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisiyle yakın alaka kurmak zorunda. Biden’ın 30 Mayıs’ta Erdoğan’ı araması kıymetli bir birinci adımdı.”
“Türkiye’nin Rusya’ya yaptırım uygulamasını ve S-400 alımını bilakis çevirmesini beklemek baş ağrısı oluşturur”
“Etkileşim gerekli fakat sıkıntıları çözmek için kâfi değil. Türkiye, yakın etrafındaki siyasetlere yaklaşımlarından dolayı yıllardır Washington ve AB ile çatışma halinde. Tansiyonları çözmek ve hatta yönetmek, Türkiye’de ve Batı’da yerleşik zihniyetler tarafından engelleniyor.
Türkiye 2020’den beri kuzeybatı Suriye, Libya, Kafkaslar ve en değerlisi Ukrayna’da Rusya’ya karşı yürüttüğü aksiyonlarda görüldüğü üzere, Rus yayılmacılığına varoluşsal olarak karşıdır. Lakin Türkiye’nin Moskova’yı yönetme konusunda son derece dikkatli olmayı gerektiren kritik çıkarları vardır. Rusya ile karşılıklı ticareti 60 milyar doların üzerinde; ABD ile olanın iki katı. Ayrıyeten Türkiye gaz ithalatının yüzde 50’sini Rusya’dan yapıyor.
Türkiye’nin Rusya’ya NATO yaptırımları uygulamasını yahut S-400 alımını bilakis çevirmesini talep etmeyi sürdürmek, çok az bir kar için daima baş ağrısı oluşturacaktır.”
“En kuvvetli sıkıntı PKK”
“Türkiye ile ABD ortasındaki en güçlü problem PKK’dır. Türkiye’deki büyük Kürt nüfusun birden fazla ülke çapına dağılmış ve nüfusun geri kalanıyla bütünleşmiş durumda.PKK ayrılıkçılık maksadında başarılı olamadı. PKK’nın Irak-Suriye çizgisinde militanları bulunuyor ve bu da tansiyonu artırıyor. ABD’nin tıpkı vakitte PKK’yı terör örgütü olarak görmesi biraz ironik.
Bu bahisteki asıl değişim, ABD’nin PKK’nın Suriye kolu YPG’yi SDG olarak isimlendirip IŞİD’e karşı desteklemesinden sonra geldi. Bu siyaset başlangıç evresinde büyük bir sorun değildi lakin tahlil süreci sonrası 2015-2016 yılında PKK’ya yönelik Türkiye’nin başlattığı operasyonlar ve örgüte karşı sert hal her şeyi değiştirdi. Bu ortada Amerika’nın 100 bin kişilik YPG kuvvetine öncülük ederek Suriye’nin yüzde 20’sini ve milyonlarca Suriyeliyi denetim etme hırsı, Ankara-Washington sınırında değerli bir tansiyon yarattı.
YPG’nin Fırat’ın batısına geçmesine göz yuman Washington sonraki devirde örgütü silahlandırmaya devam etti. PKK/YPG’nin (SDG’nin) durumu, Ankara-Şam-Washington ilgileri belgisiz olduğu için durumu zehirlemeye devam ediyor.”
“Daha yeterli bağlantılar mümkün lakin problemler görmezden gelinemez”
“Washington ve Brüksel’in Türk bakış açısını manaya yeteneği, etnik Ermeni, Yunan ve Kürt kümelerden Erdoğan zıddı yeni muhafazakarlara, S-400 alımına sonlanan savunma yetkililerine ve Türkiye’deki aksiyonlara kadar çeşitli lobilerin sistematik muhalefetiyle engelleniyor.
Türk kamuoyu ise hükümetin esnekliğini sınırlayarak çok daha Batı tersi haline dönüşmüş durumda. Münasebetiyle makul bahislerde ilerlelme lakin Washington bu mahzurların üstesinden gelebilirse sürdürülebilir.
Erdoğan’ın seçim zaferi ABD ve Türkiye’ye yine başlama bahtı veriyor. Süratli, en üst seviye angajmanın ötesinde Washington ve Ankara artık mümkün olan süratli kazanımlar üzerinde çalışmalı: İsveç’in NATO’ya iştiraki, F-16 satışı, Suriye’de PKK/YPG’ye saldırmazlık garantisi, Yunanlılarla sükûnet ve Antony Blinken tarafından da desteklenen Ermenistan-Azerbaycan yakınlaşması…
Daha yeterli bağlar mümkün fakat ne Ankara ne de Washington bunun önündeki pürüzleri görmekten imtina edemez.”